Sunday 21 December 2003

هه‌ڵوێستی مرۆڤ،که‌سێتی مرۆڤه‌

هه‌ڵوێستی مرۆڤ،که‌سێتی مرۆڤه‌ 
ئه‌مجه‌د شاکه‌لی


سوێد بۆ خۆی وڵاتێکی گچکه‌یه‌ و دانیشتووانی به‌ هه‌موو ئێمه‌مانانیشه‌وه‌، بیانی و په‌نابه‌ر و کۆچه‌رییش، تازه‌ خۆی ده‌دات له‌ 10 میلیۆنێک. سوێدییه‌کان به‌و که‌مییه‌ی خۆیشیانه‌وه‌، گه‌لێکی بزێو و زیره‌کن و له‌ هه‌موو کون و که‌له‌به‌رێکی ئه‌م جیهانه‌دا هه‌ن. خه‌ڵکانێکن، زۆریان حه‌ز به‌ کارکردنه‌ و له‌ هه‌موو بوارێکی ژیانیشدا، خه‌ڵکی شاره‌زا و لێزانیان هه‌ن. شاره‌زا و لێزانی ڕاستی و توانا و زیره‌ک. هه‌ر شتێکی، که‌ ڕووده‌دات، ئه‌وان ده‌توانن ده‌یان که‌س خڕکه‌نه‌وه‌ و ده‌مه‌ته‌قه‌ و گفتوگۆی له‌ سه‌ر بکه‌ن. بۆ نموونه‌: هه‌زاران خه‌ڵکی شاره‌زا و لێزانیان هه‌ن، که‌ له‌مه‌ڕ چین، ئیسلام، ئێران، جووله‌که‌، بوودیزم، ڕۆژهه‌ڵات، عه‌ره‌ب، کۆمۆنیزم، شه‌ڕی چه‌کدار، ئابووری، ئه‌فریقا، ئه‌مه‌ریکای خواروو، ژیانی ژێر ئاو، لۆکه‌، په‌تاته‌، نه‌خۆشی ئه‌یدز، شوێنه‌وارناسیی، سه‌گ، فڕۆکه‌، سیاسه‌ت، هۆز و خێڵ له‌ ڕۆژهه‌ڵات، زمانی په‌هله‌وی و سانسکریت و...سه‌دان بواری دیکه‌ی ژیان و ورده‌ شتی دیکه‌یش ده‌زانن و ده‌توێژنه‌وه‌ و ده‌کۆڵنه‌وه‌ و شاره‌زایی و زانیاری ده‌ده‌نه‌ده‌ر و ده‌به‌خشنه‌وه‌ و ده‌فرۆشن. ڕێک به‌ پێچه‌وانه‌ی ئێمه‌ و خه‌ڵکانی وڵاتانی ئێمه‌وه‌، که‌ هه‌ر له‌ هیچه‌ و بێ بۆنه‌ و بێ بیرکردنه‌وه‌ و لێزانین، ته‌ماشا ده‌که‌یت، کابرا سیاسه‌ت ده‌کات، لێ ده‌م له‌ فه‌لسه‌فه‌ و ڕواندنی دار و ده‌وه‌ن و په‌ز و به‌خێوکردنی ئاژه‌ڵیش ده‌ژه‌نێت و خۆی به‌ پسپۆر ده‌زانێت له‌و بواره‌دا. یا قومارچی و کۆترباز و ساخته‌کاره‌، که‌چی نوێنه‌رایه‌تیی نه‌ته‌وه‌یه‌ک ده‌کات و سه‌رکرده‌یه‌تیی گه‌لێکی پێ ده‌سپێردرێت و به‌ نێوی وڵاتێکه‌وه‌ قسان ده‌کات. یا کاری پێشینه‌ی سێخوڕیی بووه‌، که‌چی به‌ سه‌ر تۆ و منه‌وه‌ ده‌بێته‌ ڕۆژنامه‌ڤان و باسی کوردایه‌تیی ده‌کات. یا ساڵانێکی دوورودرێژ جاشایه‌تی کردووه‌، که‌چی مۆریی نیشتمانپه‌روه‌ریی به‌ ده‌سته‌وه‌یه‌ و ئه‌و خه‌ڵک پۆلێن ده‌کات و وڵاتپارێز و وڵاتفرۆش له‌ یه‌کدی جودا ده‌کاته‌وه‌. سوێدییه‌کان یه‌کێکن له‌و نه‌ته‌وه‌ و گه‌لانه‌ی، که‌ زۆر سه‌فه‌ر ده‌که‌ن و ده‌چنه‌ وڵاتان. له‌ هه‌ر وڵاتێک کاره‌ساتێک بقه‌ومێت، که‌ ئه‌مان له‌ مێدیاکانی خۆیاندا هه‌واڵه‌که‌ په‌خش ده‌که‌نه‌وه‌، ده‌سبه‌جێ باسی ئه‌وه‌ ده‌که‌ن، که‌ ئایا سوێدی له‌و ڕووداوه‌دا هه‌بووه‌ یا نه‌! چه‌ندیان تێداچوون و چ کاره‌ بوون له‌و شوێنه‌ و خه‌ڵکی کام باژێڕی سوێدن و ته‌مه‌نیان چه‌نده‌ و....؟ یه‌کێک له‌و وڵاتانه‌ی، که‌ سوێدییان زۆرجاران، بۆ پشوو و به‌سه‌ربردنی مۆڵه‌تی ساڵانه‌یان، سه‌فه‌ری بۆ ده‌که‌ن، تورکیایه‌. پتر له‌به‌ر هه‌رزانی و خۆراکی خۆش و خۆر، ڕووده‌که‌نه‌ ئه‌وێ. دوو سێ هاوێنێک به‌ری ئێستا، ژنێکی سوێدی ناسیاو، یا باشتر وایه‌ بڵێم خه‌ڵکی گه‌ڕه‌که‌که‌مان، له‌گه‌ڵ چه‌ند که‌سێکی دیکه‌دا، بۆ حه‌فته‌یه‌ک، سه‌فه‌رێکی تورکیای کردبوو. سه‌فه‌ری ئه‌و ژنه‌ و هاوڕێیه‌کانی، بۆ تورکیا، بۆ ئه‌وه‌ بوو، له‌وێ یاریی (گۆڵف) بکه‌ن. له‌ هوتێلێکی مه‌زنیی شاری (ئه‌نتالیا) داده‌به‌زێت و ده‌بێته‌ میوان. ئیدی ڕۆژانه‌، چه‌ند سه‌عاتێک، به‌و یارییه‌وه‌ ده‌به‌نه‌ سه‌ر. ئه‌و شوێنه‌ی، که‌ یاریی تێدا ده‌که‌ن، گۆڕه‌پانێکی گه‌وره‌ و گه‌لێک به‌رینه‌ و گۆڵفیش، جێگه‌یه‌کی وای ده‌وێت. ئه‌و تۆپه‌ی، به‌کار ده‌برێت، بۆ ئه‌و یارییه‌، تۆپێکی ڕه‌ق و سفت و پته‌وه‌ و ئه‌گه‌ر به‌ توندی له‌ که‌لله‌ی زه‌لام بدات، مه‌گه‌ر خودا نه‌یکوژێت، ده‌نا ده‌مرێت. ئه‌و گۆڕه‌پانه‌ی، که‌  ئه‌وان، یاریی گۆڵفی تێدا ده‌که‌ن، هه‌مووده‌م پڕ ده‌بێت له‌ کۆمه‌ڵێک کرێکار، که‌ خجڵی کارن و به‌و ناوه‌دا دێن و ده‌چن. ژنه‌ی له‌مه‌ڕ خۆیشمان، به‌ کارگێڕان(خودان یا به‌رپرس)ی هوتێل و ئه‌وانه‌ ده‌ڵێت، که‌ به‌و شێوه‌یه‌ یاری ناکرێت و ڕه‌نگه‌ ئه‌و تۆپانه‌، به‌ر که‌لله‌ و هه‌ر به‌شێکی دیکه‌ی له‌شی ئه‌و کارگه‌رانه‌ بکه‌ون و ئازاریان پێ بگه‌یه‌نن و شتێکیان به‌ سه‌ر بێت. کابرای به‌رپرسی هوتێلیش، ڕێک وه‌ک ئه‌وه‌ی باسی ئامێرێک، یا بڕێک ئاژه‌ڵ بکات، ده‌ڵێت: ئه‌و شتانه‌ خه‌ڵکی خۆرهه‌ڵاتی تورکیان و زۆرن و هه‌رچیشیان به‌ سه‌ر بێت، گرنگ نییه‌!. ژنه‌ی سوێدییش ده‌ڵێت: مه‌به‌ستت ئه‌وه‌یه‌، که‌ ئه‌وانه‌ کوردن! کابرا ده‌ڵێ: ئا، ئه‌وانه‌ فره‌ن و  له‌ ڕۆژه‌هه‌ڵاتی تورکیا ده‌ژین! ئیدی ژنه‌ حه‌فته‌پشووه‌که‌ی له‌وێ به‌ سه‌ر ده‌بات و دێته‌وه‌ سوێد. که‌ هاته‌وه‌، گوتی: هه‌رگیز نه‌مده‌زانی تورک، هینده‌ ڕه‌گه‌زپه‌رستن، تا به‌ چاوانی خۆم دیمن و ئیدی تا له‌ ژیانیشدا بم، ناچمه‌ تورکیا. ده‌کرێ مرۆڤ کوردیش بێت و به‌رپرسیش بێت و سه‌رکرده‌یش بێت و له‌و جۆره‌ هه‌ڵوێسته‌ بوێرانه‌یش بنوێنێت! با هه‌ر هیچ نه‌بێت، سه‌رانی کورد، چاو له‌ خه‌ڵکانی بیانی بکه‌ن و له‌ شووشه‌ ئاوه‌کانی حه‌یات(Heyat)ی تورکییه‌وه‌ ده‌ست پێ بکه‌ن و نه‌یانخۆنه‌وه‌ و دواییش به‌ره‌و شته‌کانی دیکه‌ هه‌ڵکشێن.                                                                
21/12/2003

No comments:

Post a Comment