Saturday 17 December 2005

له‌ سه‌نگه‌ری ده‌سه‌ڵاتێکه‌وه‌ ڕه‌خنه‌گرتن له‌ ده‌سه‌ڵاتێکی دیکه‌، ئازایه‌تی نییه‌

له‌ سه‌نگه‌ری ده‌سه‌ڵاتێکه‌وه‌ ڕه‌خنه‌گرتن له‌ ده‌سه‌ڵاتێکی دیکه‌، ئازایه‌تی نییه‌

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

ده‌نگهه‌ڵبڕین دژی ناڕه‌وایه‌تی و نادادی و سته‌م و نایه‌کسانی و پێشێلکردنی مافی مرۆڤ و پشتگوێخستنی قانوون و زۆرداری و هه‌موو جۆره‌ ناهه‌موارییه‌کی نێو کۆمه‌ڵگه‌ و ڕاوه‌ستان دژی ده‌سه‌ڵات و زۆر و ملهوڕی له‌ هه‌رکوێیه‌کی جیهاندا بێت، ئه‌رکی هه‌موو مرۆڤێکه‌، که‌ بڕێک هه‌ست به‌ به‌رپرسیاریه‌تیی بکات. بێده‌نگیی له‌ ئاست ئه‌و کردارانه‌دا، به‌شداریکردنه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی، ئه‌و جۆره‌ کارانه‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن. هه‌ڵکوتانه‌ سه‌ر باره‌گاکانی یه‌کگرتووی ئیسلامی کوردستان و ئاگرتێبه‌ردانیان و کوشتنی ئه‌ندامان و هه‌وادارانیان، ته‌نێ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌ هه‌ڵبژاردندا نه‌چوونه‌ته‌ نێو لیستی هاوپه‌یمانیی کوردستانه‌وه‌، کارێکه‌ هیچ خاوه‌ن ویژدانێک ناتوانێت چاوی لێپۆشێت و ڕسواکردنیشی گه‌لێک پێویسته‌. لێره‌ و له‌وێ ده‌نگ دژی ئه‌و کاره‌ ناڕه‌وایه‌ی، که‌ له‌ دهۆکی ژێر ده‌سه‌ڵاتی پارتیی دیموکراتی کوردستان و له‌ لایه‌ن خه‌ڵکانی سه‌ر به‌ پارتییه‌وه‌ به‌رانبه‌ر یه‌کگرتووی ئیسلامی ئه‌نجام درا، ده‌نگ به‌رز بووه‌وه‌ و خه‌ڵک دژی قسه‌یان کرد. ئه‌وه‌ی جێی سه‌رنج و لێوردبوونه‌وه‌یه‌، ئه‌و به‌یانه‌ ناڕه‌زاییه‌ی ڕۆژنامه‌نووسانی ده‌ڤه‌ری گه‌رمیانه‌[1]، که‌ دژی په‌لاماردانی باره‌گاکانی یه‌کگرتووی ئیسلامی ده‌ریان کردبوو و ئه‌و ده‌نگه‌ی نووسه‌ران به‌ختیار عه‌لی و ڕێبین هه‌ردی بوو، که‌ گوتبوویان له‌ هه‌ڵبژاردندا وه‌ک هاوسۆزییه‌ک ده‌نگ به‌ لیستی یه‌کگرتووی ئیسلامی ده‌ده‌ن[2]. نووسه‌ر و شاعیر و ڕۆژنامه‌وان و قه‌ڵه‌مبه‌ده‌ستان زۆرجاران، که‌ باسه‌که‌ یا ڕووداوه‌که‌ له‌ ڕووی جوگرافیاییه‌وه‌ بڕێک دووره‌ له‌ خۆیانه‌وه‌ یا له‌ ده‌ڤه‌رێک ڕوو ده‌دات، که‌ له‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی خه‌ڵکێکی نه‌یاری ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌یه‌، که‌ بۆ خۆیان لێی ده‌ژین، دێنێته‌ ده‌نگ و به‌ ئاره‌زووی خۆیان ڕاده‌رده‌بڕن و قسان ده‌که‌ن. ئه‌و ڕووداوه‌ی به‌رانبه‌ر یه‌کگرتووی ئیسلامی کوردستان له‌ دهۆک ڕوویدا، وه‌نه‌بێ ڕووداوێکی نوێ بێت و گه‌لی باشووری کوردستان بۆ یه‌که‌مجار ئاگایان له‌ وه‌ها ڕووداوێک بێت. ئه‌گه‌ر ئاوڕێک له‌ مێژوویه‌کی پێشتری باشووری کوردستان بده‌ینه‌وه‌، چه‌ندین ڕووداوی له‌و جۆره‌ و چوون ئه‌وه‌ ده‌بینینه‌وه‌. هه‌ر جه‌نگی نێوان حیزبه‌کانی کوردستان، که‌ ساڵانێکی زۆر کوردی پێوه‌ ده‌تلایه‌وه‌، بۆ خۆی یه‌کێکه‌ له‌و نه‌هامه‌تییانه‌. په‌لاماردانی ئه‌م حیزب و ئه‌و حیزب و کوشتنی ئه‌م و ئه‌و له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌وه‌ به‌شێکه‌ له‌و زنجیره‌یه‌. له‌ زۆر ڕووداوی ئه‌وتۆییدا که‌سێک له‌و نووسه‌ر و ڕۆژنامه‌وانانه‌ خۆیان نه‌کردووه‌ته‌ خاوه‌نی کێشه‌که‌ و مته‌قیان له‌ خۆ بڕیوه‌. به‌ به‌رچاوی ڕۆژنامه‌نووسانی گه‌رمیانه‌وه‌ و به‌ به‌رچاوی به‌ختیار عه‌لییه‌وه‌، لاوانی خوێنگه‌رمی که‌لار درانه‌ به‌ر ده‌ستڕێژ، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی دژی گه‌نده‌ڵی و دزیی ده‌سه‌ڵات ڕابووبوون، که‌چی ئه‌و ڕۆژنامه‌نووسانه‌ نووزه‌یان لێوه‌ نه‌هات! به‌ به‌رچاوی ڕۆژنامه‌نووسانی گه‌رمیانه‌وه‌ و به‌ به‌رچاوی به‌ختیار عه‌لییه‌وه‌، هه‌ر له‌و ده‌ڤه‌ره‌ی، که‌ ئه‌وان لێی ده‌ژین و ده‌سه‌ڵات به‌ ده‌ستی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستانه‌وه‌یه‌، به‌کر عه‌لی و کۆمۆنیسته‌ کارگه‌رییه‌کان و موحه‌ممه‌د حه‌للاق و هاوڕێیانی و عوسمانی قادر مونه‌ووه‌ر و هاوڕێیانی درانه‌ به‌ر ده‌ستڕێژ و شه‌هید کران و فه‌تاح زاخۆیی وه‌زیری ڕۆشنبیریی حوکوومه‌تی سلێمانی، ته‌نێ له‌به‌ر ده‌نگنه‌دانی بۆ ده‌ستووری سه‌رشۆڕکردنی گه‌لی کوردستان ده‌نگی نه‌دا، له‌ کار وه‌ده‌رنرا و ده‌یان ڕووداوی دیکه‌، که‌چی هیچ یه‌کێک له‌و به‌ڕێزانه‌ ده‌نگ له‌ زارییه‌وه‌ نه‌هات و هیچیان نه‌گوت. هه‌ر به‌ به‌رچاوی ئه‌وانیشه‌وه‌ ئه‌و هه‌موو گه‌نده‌ڵی و دزی و ساخته‌کاری و ناقانوونییانه‌ هه‌ر له‌و ده‌ڤه‌ره‌ ڕوو ده‌دات و ئه‌وانیش لێیان بێده‌نگن. ئه‌وان ئێستا، که‌ ده‌نگ هه‌ڵده‌بڕن له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌، ئه‌و ڕووداوه‌ی به‌ سه‌ر یه‌کگرتوودا هاتووه‌ له‌ ده‌ڤه‌رێکه‌ ده‌که‌وێته‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی پارتیی دیموکراتی کوردستانه‌وه‌، که‌ نه‌یار و ملانێکاری یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستانه‌. ئه‌گه‌ر هاتبا و ئه‌و ڕووداوه‌ له‌ ده‌ڤه‌ری ژێر ده‌سه‌ڵاتی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان ڕووی دابا، هه‌رگیز هیچ یه‌کێک له‌و به‌ڕێزانه‌ نووزه‌یشی لێوه‌ نه‌ده‌هات. من چه‌ندی بڵێیت دژی ئه‌و کاره‌ی به‌رپرسانی پارتییم، که‌ دژ به‌ یه‌کگرتوویان ئه‌نجام دا و به‌ تاوانێکی مه‌زنی ده‌زانم و هی ئه‌وه‌ نییه‌ مرۆڤ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ک داکۆکی له‌ پارتیی و ده‌سه‌ڵاته‌که‌ی بکات و زۆریشم  پێباشه‌ خه‌ڵک ده‌نگ دژی ده‌سه‌ڵات هه‌ڵبڕێت و له‌ هیچ هه‌ڵه‌یه‌کی ده‌سه‌ڵات خۆش نه‌بێت، لێ هه‌ر ده‌سه‌ڵاته‌ دووره‌کان نه‌بینێت، به‌ڵکه‌ ده‌سه‌ڵاتی ده‌ڤه‌ره‌کی خۆی و ئه‌وه‌ی، که‌ فه‌رمانڕه‌واییشی ده‌کات، ئه‌ویش ببینێت. ده‌نگهه‌ڵبڕین دژی ده‌سه‌ڵاتێکی دووره‌ده‌ست، که‌ تۆ بۆ خۆت چ پێوه‌ندێکت پێوه‌ نه‌بێت و نانت به‌ ده‌ستی نه‌بێت و له‌ ژێر ده‌ستیدا نه‌بیت و ڕۆژانه‌ لووتت به‌ لووتیه‌وه‌ نه‌بێت، ڕه‌نگه‌ کارێکی هێنده‌ ئازایانه‌ نه‌بێت. تۆ ئه‌و کاته‌ ئازایت و ڕاستگۆی، که‌ ڕه‌خنه‌ له‌ فه‌رمانڕه‌وایانی خۆت بگریت و به‌ سه‌ر هه‌ڵه‌ و ناڕه‌واییاندا باز نه‌ده‌یت و چاو له‌ هیچ تاوانێکیان نه‌پۆشیت.  با ڕۆژنامه‌وانانی گه‌رمیان و سلێمانی بتوانن ده‌نگی ناڕه‌زایی خۆیان دژ به‌ ده‌سه‌ڵاتی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان هه‌ڵبڕن!. با ڕۆژنامه‌وانانی هه‌ولێر و دهۆک بتوانن ده‌نگی ناڕه‌زایی خۆیان دژ به‌ ده‌سه‌ڵاتی پارتیی دیموکراتی کوردستان هه‌ڵبڕن! ده‌بوو ڕۆژنامه‌وانان و قه‌ڵه‌مبه‌ده‌ستانی ده‌ڤه‌ری ژێر ده‌سه‌ڵاتی پارتیی، ئه‌گه‌ر بڕێک خودانهه‌ڵوێست و بوێر بووایه‌ن، پێش ئه‌وانه‌ی گه‌رمیان هاواریان کردبا و دژی ده‌سه‌ڵاته‌که‌ی پارتیی بووبایه‌نه‌وه‌. با ڕۆژنامه‌وانانی کوردستان بتوانن ڕه‌خنه‌ له‌ ته‌واوی ده‌سه‌ڵاته‌کان بکرن! له‌ سه‌نگه‌ری پارتییه‌وه‌ ڕه‌خنه‌گرتن له‌ یه‌کیه‌تیی و له‌ سه‌نگه‌ری یه‌کیه‌تییه‌وه‌ ڕه‌خنه‌گرتن له‌ پارتیی، نه‌ جه‌ربه‌زه‌ییه‌ و نه‌ هیچ هونه‌رێکیشی تێدایه‌.

17-12-2005    





[1] بنۆڕه‌ ماڵپه‌ڕی (www.kurdiu.org):
به‌یاننامه‌ى ناڕه‌زایى رۆژنامه‌نووسانى گه‌رمیان دژى په‌لاماردانى باره‌گاکانى یه‌کگرتوو له‌بادینان
ئێمه‌ ڕۆژنامه‌ نووسانى گه‌رمیان به‌توندى په‌لاماردانى ده‌زگا و باره‌گاکانى یه‌کگرتووى ئیسلامیى له‌ده‌ڤه‌رى بادینان و سوتاندن و تاڵان کردنى ئه‌م باره‌گایانه‌و کوشتن و بریندارکردنى ژماره‌یه‌ک له‌ئه‌ندامانى حیزبه‌که‌ مه‌حکوم ده‌که‌ین و به‌سه‌ره‌تایه‌کى ترسناکى بۆکوشتنى جیاوازى وفره‌یى له‌کوردستاندا و زاڵکردنه‌وه‌ى لۆژیکى هێز به‌سه‌ر هێزى لۆژیکداى ده‌بینین .ڕاسته‌ ئێمه‌ زۆرینه‌مان به‌بیروباوه‌رو تێڕوانینمان ته‌واو له‌یه‌کگرتووى ئیسلامى جیاین به‌ڵام پێمان وایه‌ ئه‌م هێزه‌ به‌لیستى سه‌ربه‌خۆى له‌هه‌ڵبژاردنه‌کاندا مافێکى ساده‌و سه‌ره‌تایى خۆى موماره‌سه‌کردوه‌ که‌ده‌بێت له‌پێناوى گه‌ڕاندنه‌وه‌ى ماناو ناوه‌رۆکدا بۆ گه‌مه‌ى دیموکراسى له‌کوردستان پێشوازى لێبکرێت ،چونکه‌ ئه‌که‌ر ده‌نگدان مافى سروشتى هه‌رئینسانێکه‌ ئه‌والیستى سه‌ربه‌خۆش بۆ هه‌ڵبژاردن مافى سه‌لمێنراوى هه‌ر لایه‌ن وقه‌واره‌یه‌کى سیاسىیه‌ ،هه‌روه‌ک ده‌بێت هه‌موو جیاوازیه‌کانیش له‌ڕێگاى گفتوگۆو یه‌کترقبوڵ کردنه‌وه‌ یه‌کلایى بکرێنه‌وه‌.
ئێمه‌ جارێکى تر ئه‌م هێرشه‌ ناڕه‌وایانه‌ ئیدانه‌ ده‌که‌ین و داوا له‌ ئیداره‌ى هه‌ولێر ده‌که‌ین به‌په‌له‌ تاوانباران ده‌ست نیشان بکرێن و بدرێنه‌ دادگاو بگه‌نه‌ سزاى عادیلانه‌یان و ڕێگاش له‌هه‌رچه‌شنه‌ دوباره‌ بونه‌وه‌یه‌کى ئه‌م جۆره‌ ڕوداوانه‌ش بگیرێت که‌مه‌ترسیه‌کى گه‌وره‌یه‌ له‌سه‌رپرۆسه‌ى دیموکراسى وگۆڕان له‌م وڵاته‌داو ده‌بێته‌ هۆى بێمتمانه‌ییه‌کى قووڵى هاوڵاتى له‌هه‌ڵبژاردن و سنوقه‌کانى ده‌نگدان.
رۆژنامه‌نووسان: {جه‌زا محه‌مه‌د، ئازاد عوسمان، مه‌جید ساڵح،  مه‌لا ته‌حسین گه‌رمیانى، محه‌مه‌د حسێن، رێبین ته‌ها، ئه‌رکان محه‌مه‌د ڕه‌شید، شیلان محه‌مه‌د، سروه‌ جه‌وهه‌ر، جوان ئه‌حمه‌د، جیهان محه‌مه‌د، بڕِیار محه‌مه‌د، حه‌مید عه‌لى، لاوان ئه‌حمه‌د، محه‌مه‌د عه‌لى وه‌لى، عابد عه‌بدولڕه‌حمان، عادل حسێن، ره‌حمان عه‌لى ره‌مه‌زان، شیلان ڕۆژبه‌یانی، دلێرعه‌بدولڕه‌حمان، فه‌ریق حه‌مه‌ ساڵح، عه‌دنان سه‌ید حسێن، والى محه‌مه‌د، په‌یمان ئه‌مین، سۆران پاڵانى، گه‌رمیان حه‌مه‌خان، ئاسۆ قادر، عوسمان حه‌مه‌له‌ک، سوعاد حاته‌م،  ڕێباز عه‌لى حه‌سه‌ن،  هێمن بابان ره‌حیم، بیلال سه‌عید، ئیبراهیم سدیق، ئه‌میر حاجى شه‌ریف جمور، چالاک عه‌بدول باقى، نه‌سرین ئه‌حمه‌د، سه‌باح عه‌لى جاف، ئه‌حمه‌دساڵح، کاروان مه‌جید، هاوار محه‌مه‌د، ئازادحه‌سه‌ن، بیستون ژاڵه‌یى}، رۆژنامه‌نووسانىگه‌رمیان.
8/12/2005
[2] ڕێبین هه‌ردی، پێشتریش له‌ هه‌ندێک گوتاریدا له‌ "هاوڵاتی" هه‌ندێک جار داکۆکی له‌و حیزبه‌ ئیسلامییانه‌ی وه‌ک یه‌کگرتوو و ئه‌وانه‌ کردووه‌، لێ به‌ختیار عه‌لی، هیچ جۆره‌ هه‌ڵوێستێکی به‌رانبه‌ر ئه‌و هه‌موو ناڕه‌واییانه‌ی له‌ ده‌ڤه‌ری حوکوومه‌تی سلێمانیدا ڕوو ده‌ده‌ن نه‌نواندووه‌ و هه‌رگیز باسی نه‌کردووه‌. ده‌نگدانیشیان به‌ هه‌ر لایه‌ن و حیزب و لیستێک، مافێکی ڕه‌وای خۆیانه‌ و هی ئه‌وه‌ش نییه‌ منه‌ت به‌ سه‌ر خه‌ڵکی دیکه‌دا بکه‌ن.                                                                                                         

Thursday 15 December 2005

ئه‌مه‌ریکا سه‌رۆککۆمارێکی وای ده‌وێت

ئه‌مه‌ریکا سه‌رۆککۆمارێکی وای ده‌وێت

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی


 له ئاهه‌نگی دانانی به‌ردی بناخه‌ی زانستگه‌ی ئه‌مه‌ریکی له‌ شاری سلێمانی، زه‌لمای خه‌لیلزادی باڵیۆزی ئه‌مه‌ریکا، له‌ باره‌ی جه‌لال تاڵه‌بانییه‌وه‌ گوتی: سێ ساڵ پێش ئه‌وڕۆ و له‌ جڤینێکی سه‌رانی ئۆپۆزیسیۆنی عیراقدا له‌ له‌نده‌ن،  به‌ هۆی ئه‌و توانست و لێوه‌شاوه‌یی و که‌سیه‌تییه‌وه‌، که‌ جه‌لال تاڵه‌بانی هه‌یه‌تی، پێیم گوتووه‌، که‌ تۆ(تاڵه‌بانی) پاش سێ ساڵان ده‌بییه‌ سه‌رۆککۆماری عیراق و وا ئه‌و خه‌ونه‌ هاته‌ دی و ئێستایش داوا له‌ په‌رله‌مانی نوێ هه‌ڵبژێردراوی عیراق ده‌که‌م، که‌ بۆ جاری دووه‌م و بۆ چوار ساڵی دیکه‌، تاڵه‌بانی بۆ سه‌رۆککۆماریی عیراق هه‌ڵبژێرێته‌وه‌[1] . ئه‌وه‌ی ئه‌و گوته‌یه‌ی خه‌لیلزادی بیستبێت، ئه‌گه‌ر ئه‌لفبێی سیاسه‌تیش تێنه‌گات ده‌زانێت، که‌ ئه‌مه‌ریکا بۆ خۆی، نه‌ک هه‌ڵبژاردن و وازییه‌کانی دیکه‌، بڕیاری دانانی جه‌لال تاڵه‌بانی داوه‌ وه‌ک سه‌رۆککۆمار. ڕاسته‌ تاڵه‌بانی توانست و لێوه‌شاوه‌یی و که‌سیه‌تییه‌کی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌، لێ له‌ عیراقدا و له‌ کوردستاندا خه‌ڵکی توانا و لێزان و لێوه‌شاوه‌ و خاوه‌ن که‌سیه‌تیی، که‌م نین و زۆریش هه‌ن شان له‌ شانی تاڵه‌بانی ده‌ده‌ن و تێیشیده‌په‌ڕێنن، به‌ڵام ئه‌وه‌ی تاڵه‌بانی بۆ ئه‌مه‌ریکا و به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌مه‌ریکا و بۆ پاراستنی یه‌کپارچه‌یی خاکی عیراق و بۆ پاراستنی دووکه‌رتیی باشووری کوردستان و بۆ خزمه‌تی نه‌ته‌وه‌ی عه‌ره‌ب و نیشتمانی عه‌ره‌ب و کۆمکاری عه‌ره‌ب و بۆ نه‌ڕه‌نجاندنی دڵی تورکیا و ئێران و سووریای داگیرکارانی کوردستان و بۆ دڵدانه‌وه‌ی به‌عس و که‌ونه‌ خه‌ڵکانی سه‌ر به‌ ڕێژیمی به‌عس و بۆ تورکمان و بۆ هێشتنه‌وه‌ و به‌رده‌وامیی عه‌ره‌باندن و بۆ ده‌وڵه‌مه‌ندکردنی ده‌وڵه‌مه‌ندان و هه‌ژارکردنی هه‌ژاران و بۆ پاراستن و داڵده‌دانی دز و ساخته‌کار و پاشه‌ڵپیسان و بۆ سستکردنه‌وه‌ و خامۆشکردنه‌وه‌ی گیانی نه‌ته‌وه‌یی و شۆڕشگێڕیی مرۆڤی کورد و بۆ ڕه‌واندنه‌وه‌ی خه‌ونی ئازادی و سه‌ربه‌خۆیی له‌ چاو و مێشکی مرۆڤی کورد و...ده‌یکات و ده‌یڵێت، به‌ هیچ که‌سێکی دیکه‌ ناکرێت و ناگوترێت. ئه‌گه‌ر له‌ بری تاڵه‌بانی عه‌ره‌بێکی شیعه‌ یا سوننه‌ یا ئیسلامییه‌ک یا کۆمۆنیستێک یا نه‌ته‌وه‌ییه‌ک یا لیبراڵێک، سه‌رۆککۆماری عیراق بووایه‌، هه‌رگیز به‌و جۆره‌ی تاڵه‌بانی پێ نه‌ده‌کرا و به‌و جوانی و لێوه‌شاوه‌ییه‌ی، که‌ تاڵه‌بانی نه‌خشه‌کانی ئه‌مه‌ریکای پێ ئه‌نجام ده‌درێت، به‌ هیچ که‌سێکی دیکه‌ نه‌ده‌کرا و ناکرێت. ئه‌مه‌ریکا تاڵه‌بانی هه‌ڵبژاردووه‌ و هه‌ڵیشی ده‌بژێرێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی وه‌ک داهۆڵێک پاسی باشووری کوردستان و عیراق و ده‌وروبه‌ری پێ بکات، له‌ نیشتمانپه‌روه‌ری و وڵاتپارێزی و شۆڕشگێڕی و هه‌ستی نه‌ته‌وه‌یی و هه‌ستی سه‌ربه‌خۆیی. ئه‌مه‌ریکا، بۆ ئه‌نجامدانی مه‌رامه‌کانی خۆی و بۆ قازانجی خۆی، هه‌میشه‌ و بۆ هه‌موو جیهان و به‌ تایبه‌ت ئه‌و شوێنانه‌ی ده‌ستی به‌ سه‌ردا ده‌ڕوات، لێبووک و داهۆڵه‌سه‌رۆکی ده‌وێت و هیچی دی، ئه‌ویش بۆ ڕه‌واندنه‌وه‌ی ئه‌و باڵندانه‌ی، ئاوازی سه‌ربه‌خۆیی و ئازادی و یه‌کسانی و دژه‌ئیمریالیزم ده‌خوێنن. ئه‌مه‌ریکا، له‌م قوناغه‌ی ئێستایدا و بۆ جێبه‌جێکردنی ویست و کاره‌کانی خۆی، له‌ تاڵه‌بانی باشتری چنگ نه‌که‌وتووه‌ و ناکه‌وێت و که‌نگێیش چنگی که‌وت، ئه‌وده‌می تاڵه‌بانییش وه‌ک هه‌زارانی دیکه‌ ده‌خاته‌ ڕیزی له‌بیرچووانه‌وه.                                                                                     

2005-12-15
                                                                  





 كوردستانی نوێ، ژمارة 3846، دووشه‌ممه‌ 12/12/2005.[1]

Wednesday 14 December 2005

ئه‌مه‌ریکا به‌ردی بناخه‌ی سیخوڕخانه‌یه‌ک له‌ سلێمانی داده‌نێت

ئه‌مه‌ریکا به‌ردی بناخه‌ی سیخوڕخانه‌یه‌ک له‌ سلێمانی داده‌نێت

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

به‌ به‌شداربوونی زه‌لمای خه‌لیلزادی باڵیۆزی ئه‌مه‌ریکا له‌ عیراق و جه‌لال تاڵه‌بانی سه‌رۆککۆماری عیراق، له‌ ڕۆژی 11-12-2005دا، بناخه‌ی زانستگه‌ی[1] ئه‌مه‌ریکی له‌ شاری سلێمانی دانرا[2]. وه‌ک پیشه‌ی هه‌رده‌می میدیای کوردستان، کۆڵێک په‌سنیان دا و به‌ پرۆژه‌یه‌کی گه‌لێک گرنگ و هاوچه‌رخ و باش بۆ گه‌لی کوردستان و...نرخێندرا و باس کرا. ئه‌وه‌ هیچ، که‌ خه‌لیلزاد زۆری له‌ باره‌وه‌ گوت، تاڵه‌بانیییش بۆ خۆی وه‌ک پیشه‌ی هه‌میشه‌یی خۆی له‌ په‌سندان و پێداهه‌ڵدان و مه‌زنکردنه‌وه‌، چه‌ندی پێی کرا، له‌مه‌ڕ ئه‌و پرۆژه‌یه‌وه‌ ئاخافت و کۆڵێ په‌سنی بووش و ئه‌مه‌ریکا و دۆستانی دیکه‌یشی دا. ئه‌مه‌ریکا له‌ هه‌ر کارێکیدا، که‌ ده‌یکات، نه‌خشه‌یه‌کی هه‌یه‌ و به‌ مه‌به‌ستێکی تایبه‌ت ده‌یکات. ته‌واوی پرۆگرامێکی له‌ سیاسه‌تی عیراقدا، به‌ باشووری کوردستانیشه‌وه‌، که‌ ئه‌مڕۆ پیاده‌ ده‌کرێت و ده‌خرێته‌ گه‌ڕ،  ئه‌نجامی نه‌خشه‌یه‌کی داڕێژراوی پێشتری ئه‌مه‌ریکایه‌. هه‌رچه‌ندی سه‌رانی کورد و سه‌رانی عیراقیش بانگاشه‌ی سه‌ربه‌خۆیی و خۆبڕیاردان و خاوه‌نی خۆبوون بکه‌ن، پتر له‌ ڕاستییه‌وه‌ دوور ده‌که‌ونه‌وه‌. ئه‌مه‌ریکا فه‌رمانڕه‌وای ڕاسته‌قینه‌ی عیراقه‌ و  هه‌موو بڕیاره‌ گرنگ و مه‌زنه‌کان به‌ ده‌ستی ئه‌وه‌وه‌یه‌. که‌ ئه‌مه‌ریکا زانستگه‌یه‌ک له‌ سلێمانی ده‌کاته‌وه‌، هه‌رگیز مه‌به‌ستی پێشخستنی گه‌لی کوردستان و وڵاتی کوردستان نییه‌ و ده‌یان مه‌رام و مه‌به‌ستی دیکه‌ له‌ په‌نا کردنه‌وه‌ی وه‌ها زانستگه‌یه‌کدا، خۆیان مه‌ڵاس داوه‌. هه‌ر دامه‌زراو و بنکه‌یه‌کی ئه‌مه‌ریکا، هه‌رچییه‌ک بێت و بۆ هه‌ر مه‌به‌ستێک بێت، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر بۆ خوداپه‌رستییش بێت وه‌ک مزگه‌وت و ئه‌وانه‌ یا بۆ تیمارکردنی نه‌خۆش بێت یا بۆ کۆمه‌ک به‌ زارۆک و ژن و په‌ککه‌وته‌ بێت یا بۆ ڕابواردن و خواردنه‌وه‌ و به‌نگکێشان بێت و یا بۆ هه‌ر به‌زمێکی دیکه‌ بێت، له‌ هه‌رکوێیه‌کی جیهاندا و به‌ تایبه‌ت له‌ وڵاتانی جیهانی سێیه‌م و چواره‌م و ئاسیا و ئه‌فریقا و ئه‌مه‌ریکای خواروو و وڵاتانی ئیسلامی و ڕۆژهه‌ڵات، که‌ داده‌مه‌زرێت و ده‌کرێته‌وه‌، بنکه‌ و دامه‌زراوێکه‌، ئه‌گه‌ر ڕێژه‌ی 1%ی کاره‌کانی کارێکی مرۆڤانه‌ بێت، ئه‌وا ڕێژه‌ی 99%ی کاره‌کانی کاری سیخوڕی و جاسووسییه‌. بێجگه‌ له‌وه‌یش ئه‌وانه‌ی، که‌ له‌و جۆره‌ دامه‌زراوانه‌دا ده‌خرێنه‌ گه‌ڕ و کار وه‌رده‌گرن، به‌ پێزانین یا پێنه‌زانینی خۆیان بێت، ده‌خرێنه‌ خزمه‌ت کاری سیخوڕی و جاسووسییه‌وه‌. هه‌ر ئه‌و دامه‌زراوانه‌ بۆ خۆیشیان ده‌بنه‌ فێرگه‌ و بنکه‌ و مۆڵگه‌ی بارهێنانی سیخوڕ و جاسووس و پێگه‌یاندنیان و په‌خشکردنه‌وه‌ی فه‌رهه‌نگی سیخوڕی و جاسووسی و په‌خشکردنه‌وه‌ و په‌ره‌پێدانی بێفه‌رهه‌نگیی ئه‌مه‌ریکایی و ته‌واوی بێبه‌هایی و ده‌رده‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانی ئه‌مه‌ریکا و مێشکشۆردنه‌وه‌ و شێواندن و تێکدانی مێژوو و فه‌رهه‌نگ و باری جڤاکی ئه‌و وڵات و شوێنانه‌ی وه‌ها دامه‌زراو و بنکه‌گه‌لێکی تێدا ده‌کرێنه‌وه‌. بناخه‌دانانی زانستگه‌یه‌کی ئه‌مه‌ریکایی له‌ سلێمانی بێجگه‌ له‌و مه‌به‌سته‌ هیچ مه‌به‌ستێکی دیکه‌ی له‌ پشته‌وه‌ نییه‌. ئه‌مه‌ریکا، به‌ ئاگاداری و زانیاری هه‌ردوو سه‌رانی باشووری کوردستانیش، به‌ کردنه‌وه‌ی پرۆژه‌یه‌ک له‌ سلێمانی و یه‌کێکی دیکه‌ له‌ هه‌ولێر و کۆبوونه‌وه‌یه‌کی له‌گه‌ڵ سه‌رۆکی حوکوومه‌تی سلێمانی و یه‌کێکی دیکه‌ی له‌گه‌ڵ سه‌رۆکی حوکوومه‌تی هه‌ولێر و پێشوازیی شاندێکی کارگێڕیی حوکوومه‌تی هه‌ولێر و یه‌کێکی دیکه‌ی کارگێڕیی حوکوومه‌تی سلێمانی و بانگهێشتنی به‌رپرسێکی پارتیی و یه‌کێکی دیکه‌ی یه‌کیه‌تیی و کردنه‌وه‌ی فڕۆکه‌خانه‌یه‌ک له‌ هه‌ولێر و یه‌کێکی دیکه‌ له‌ سلێمانی و ددانپێدانی به‌ هه‌ردوو کارگێڕیی سلێمانی و هه‌ولێر و نه‌ڕه‌نجاندنی دڵی هه‌ردوو لایان و ته‌ماشکردنی هه‌ردوو لایان وه‌ک دوو ده‌سه‌ڵاتی چه‌سپاو و شه‌رعیی و دابه‌شکردنی وه‌کیه‌کی نێزیکایه‌تی و دوورایه‌تیی خۆی بۆ هه‌ردوو له‌ته‌ ده‌سه‌ڵاته‌کانی باشووری کوردستان، باشترین گه‌مه‌ له‌ نێوان هه‌ردوو لایاندا ده‌کات و به‌ ڕدینی هه‌ردوو لایان پێده‌که‌نێت و ناڕاسته‌وخۆ پێیان ده‌ڵێ: نه‌خه‌ڵه‌تێن یه‌ک بگرن! هه‌ر ئه‌و گه‌مه‌یه‌، ڕاگرتنی هاوتایی هه‌ردوو لایانه‌ و پاراستنی دووکه‌رتی و نه‌گه‌یشتنه‌یه‌ک و پێکنه‌هاتنی هه‌ردوو لایانه‌ و چه‌سپاندنی ده‌ڤه‌رێکه‌ به‌ نێوی فیدرالیی هه‌رێمی کوردستانی عیراق، به‌ڵام هه‌رێمێکی بێ که‌رکووک، بێ مووسڵ، بێ به‌شه‌ کوردستانه‌کی دیالا و کووت. ئه‌گه‌ر ڕاست بووایه‌ و ئه‌مه‌ریکا، وه‌ک سه‌رانی کورد ده‌یڵێن و جه‌ختی له‌ سه‌ر ده‌که‌نه‌وه‌ و بانگاشه‌ی بۆ ده‌که‌ن، دۆستی گه‌لی کوردستان بووایه‌، نه‌ باشووری کوردستان گرێدراوی عیراق ده‌بوو و نه‌ باشووری کوردستان دوو ده‌سه‌ڵات و دوو حوکوومه‌ت فه‌رمانڕه‌وایی ده‌کرد و هه‌نووکه‌یش ڕه‌وشی کورد و پرسی کورد و وڵاتی کورد، ته‌واوی کورد، له‌ ئاستێکی دیکه‌دا ده‌بوو.

14-12-2005




 [1]وشه‌ی زانکۆ، وشه‌یه‌کی داتاشراو و دروستکراوه‌، که‌ کورد بۆ(زانستگه‌،جامعة‌، دانشگاه، University) به‌ هه‌ڵه‌ به‌کاری ده‌بات. (زان): کورتکراوه‌ی زانینه‌، که‌ واتایه‌کی ته‌واوی زانین و زانست نابه‌خشێت و  و (کۆ): له‌یه‌ک دانه‌ زیاتر، واته‌: گردبوونه‌وه‌ی چه‌ند شتێک، که‌ به‌و پێیه‌ ده‌کاته‌(زان)، واته‌: کۆی زان، که‌ هیچ واتایه‌کی نییه‌ و وشه‌یه‌کی ناڕاسته‌. به‌لآم زانستگه‌، که‌ باشترین وشه‌یه‌یه‌ بۆ(جامعة‌، دانشگاه، University)، ده‌کاته‌: جێی زانست، شوێنی زانست، که‌ ئه‌وه‌ بۆ خۆی ده‌ربڕی ته‌واوی وشه‌که‌ و ناوه‌ڕۆکی کاری ئه‌و ده‌سگا و دامه‌زراوه‌یشه‌.
 کوردستانی نوێ، ژماره‌ 3846، دووشه‌ممه‌ 12/12/2005.[2]

Monday 12 December 2005

مێشکشۆردنه‌وه‌ نه‌ک هه‌ڵبژاردن

مێشکشۆردنه‌وه‌ نه‌ک هه‌ڵبژاردن 

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

دیموکراتی، وه‌ک سیستمێکی سیاسی، له‌ گه‌لێک  له‌ وڵاتانی جیهاندا پێڕۆ ده‌کرێت. له‌ نێوان هه‌ر وڵاتێک و یه‌کێکی دیکه‌دا، جیاوازییه‌کی له‌به‌رچاو له‌ پێڕۆکردنی دیموکراتیدا وه‌دی ده‌کرێت. دیموکراتی، گه‌لێک جۆری هه‌یه‌ و له‌ شێوه‌ی جیاوازدا خۆ ده‌نوێنێت. له‌ هه‌ندێک جێگه‌ دیموکراتی سۆسیالیستی و له‌ هه‌ندێکی دیکه‌ش دیموکراتی لیبه‌رال یا دیموکراتی کۆنسه‌رڤاتیڤ هه‌یه‌. ئه‌گه‌ر دیموکراتی به‌ واتای ده‌سه‌ڵاتی گه‌ل و خه‌ڵک بێت، ئه‌وا ئێستاکه‌ له‌ هیچ کونجێکی ئه‌م جیهانه‌دا دیموکراتییه‌کی ڕاستینه‌ وه‌دی ناکرێت. ئه‌گه‌ر دیموکراتییه‌کی ڕاستینه‌ هه‌بێت، ئه‌وا ته‌نێ ئه‌و جۆره‌ دیموکراتییه‌یه‌، که‌ گه‌ل، خه‌ڵک ده‌توانێت ڕاسته‌وخۆ خاوه‌نی ده‌سه‌ڵات بێت و ڕاسته‌وخۆ بڕیار له‌ سه‌ر هه‌موو شتێک بدات و ڕاسته‌وخۆ بڵێت "ئه‌رێ" و ڕاسته‌خۆیش بڵێت"نا"، ئه‌وه‌یش "دیموکراتیی ڕاسته‌وخۆ"یه‌. له‌و به‌نێو دیموکراتییانه‌ی ئه‌وڕۆ له‌ جیهاندا هه‌ن، مرۆڤ وه‌ک تاک، چ حیسابێکی بۆ ناکرێت و چ گرنگییه‌کی پێنادرێت و ده‌خرێته‌ چوارچێوه‌ی پارتی(حیزب)ێکه‌وه‌ و ده‌بێته‌ به‌شێکی گچکه‌ی له‌شێکی زلی ئه‌و پارتییه‌. مرۆڤ وه‌ک تاک، که‌ بوو به‌ ئه‌ندامی پارتییه‌ک، به‌ ده‌ستی خۆی و به‌ هه‌ڵبژاردنی خۆی و به‌ ئاماده‌یی خۆی، ده‌ستبه‌رداری سه‌ربه‌خۆیی تاکه‌که‌سیی خۆی، له‌ بڕیاردان و دید و بیرکردنه‌وه‌ی سیاسییدا ده‌بێت و ئاره‌زوومه‌ندانه‌، مێشکی خۆی ده‌داته‌ ده‌ست کۆمه‌ڵێک که‌سی سه‌ره‌وه‌ی خۆی، که‌ ڕه‌نگه‌ له‌ نێو پارتییه‌که‌دا، بڕێک فره‌تر چووبنه‌ پێش. له‌ وه‌ها گه‌مه‌یه‌کدا، تاک ته‌واوی که‌سیه‌تیی خۆی ده‌کاته‌ سووته‌مه‌نی مه‌کینه‌ی حیزب. تاک هه‌میشه‌ دۆڕاوه‌ و به‌رنده‌یش هه‌میشه‌ حیزبه‌. حیزب نوێنه‌ری گه‌ل و خه‌ڵک، ته‌واوی گه‌ل و ته‌واوی خه‌ڵک نییه‌، به‌ڵکه‌ نوێنه‌ری بیروباوه‌ڕێک، هزرێک، ئایدیۆلۆژیایه‌که‌ و چه‌ند که‌سێک پێکهاتوون له‌ سه‌ر دامه‌زراندنی. حیزب، که‌ داده‌مه‌زرێت بۆ وه‌دیهێنانی ئامانجێک داده‌مه‌زرێنرێت و ده‌کرێت ته‌نێ وه‌ک ئامرازێک و به‌رده‌بازێک، بۆ گه‌یشتن به‌ مه‌به‌ستێک چاوی لێ بکرێت، نه‌ک وه‌ک کارگێڕی و دامه‌زراو و هێز و سه‌رمایه‌ و دارایی و ده‌سگای سه‌رکوتکردن و تاساندنی مرۆڤ و ئازادی. حیزب، که‌ ده‌سه‌ڵاتی گرته‌ ده‌ست، ئیدی ئامرازیه‌تی و به‌رده‌بازیی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات و ڕێک ده‌بێته‌ کارگێڕی و دامه‌زراو و هێز و سه‌رمایه‌ و دارایی و ده‌سگای سه‌رکوتکردن و تاساندنی مرۆڤ و ئازادی. ئه‌وه‌ پێکهاته‌ و کرۆکی هه‌موو حیزبێکه‌ له‌م جیهانه‌دا. سیستمی په‌رله‌مانی، که‌ له‌ دیموکراتییه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت، سیستمێکه‌ له‌ سه‌ر بنه‌مای نوێنه‌رایه‌تیی دامه‌زرێنراوه‌ و مرۆڤ که‌سێکی دیکه‌ به‌ نوێنه‌ری خۆی بۆ ئه‌و په‌رله‌مانه‌ هه‌ڵده‌بژێرێت و ئه‌و که‌سه‌ له‌و کۆڕه‌دا به‌ نێوی مرۆڤگه‌لی وڵاته‌وه‌ و به‌ نێوی گه‌ل و خه‌ڵکی وڵاته‌وه‌ قسان ده‌کات. له‌ زۆرینه‌ی وڵاتانی جیهانیشدا ئه‌وڕۆ، ئه‌و نوێنه‌رانه‌ که‌سانێکن ئه‌ندامی حیزبه‌کانن و ئه‌وانن، که‌ گه‌ل و خه‌ڵک و تاکه‌کان گه‌ره‌که‌ ده‌نگیان بۆ بده‌ن. که‌ تاک ده‌ستبه‌رداری ئه‌و مافه‌ی خۆی بوو له‌ نوێنه‌رایه‌تییکردنی خۆی و که‌سێکی دیکه‌ی کرده‌ نوێنه‌ری خۆی، ئیدی هیچ مافێک بۆ خۆی ناهێڵێته‌وه‌ و ڕدێنی خۆی ده‌داته‌ ده‌ست که‌سانێکه‌وه‌، که‌ حیزب دایناون و حیزب هه‌ڵیبژاردوون و حیزب ده‌یه‌وێت بیانکاته‌ نوێنه‌ری خه‌ڵک و حیزب ده‌یاننێرێته‌ نێو په‌رله‌مانه‌وه‌. ئه‌و نوێنه‌رانه‌، که‌ به‌ نێو نوێنه‌ری خه‌ڵک و گه‌لن، له‌ ڕاستیدا نوێنه‌ری حیزبن و ته‌واوی فه‌رمان و هزر و بڕیاریان له‌ حیزبه‌وه‌ بۆ دێت و فه‌رمان و هزر و بڕیاری حیزب پێڕۆ ده‌که‌ن. ئه‌و نوێنه‌رانه‌ به‌ موو له‌ فه‌رمان و هزر و بڕیاری حیزب لاناده‌ن و هه‌رگیز پشتی حیزب بۆ گه‌ل و خه‌ڵک و تاک ناده‌ن به‌ زه‌ویدا، به‌ڵکه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ند و سوودی حیزب ئاماده‌ن گه‌ل و خه‌ڵک و تاک له‌نێو ببه‌ن و بنبڕ بکه‌ن. ئه‌وان دژی گه‌ل و خه‌ڵک و تاک ده‌وه‌ستنه‌وه‌ و هه‌میشه‌ له‌گه‌ڵ حیزبدا ده‌بن. ئه‌وان کوێرانه‌ و بێ هیچ بیرکردنه‌وه‌یه‌ک، شوێنی حیزب و سه‌رۆکی حیزب و مه‌کته‌بی سیاسیی حیزب و سه‌رکرده‌یه‌تیی حیزب و هێڵی حیزب و ئایدیۆلۆژیای حیزب ده‌که‌ون و چه‌پڵه‌یان بۆ لێده‌ده‌ن و هه‌موو کردار و گوتار و بۆچوونێکی ئه‌وانیان پێ ڕاسته‌ و هی تاک و خه‌ڵک و گه‌لیان پێ هه‌ڵه‌یه‌، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ته‌واوی تاک و خه‌ڵک و گه‌لی وڵاتیش، حیزب و سه‌رانی حیزب و دیدی حیزبیان پێ هه‌ڵه‌ بێت. به‌حیزبیبوون، ده‌کاته‌ بوونه‌ بورغوو به‌ له‌شی ماشێنێکی زه‌لامه‌وه‌ و بوونه‌ به‌شێکی بچکۆله‌ی جه‌سته‌ و یه‌که‌یه‌کی زه‌لام و بوونه‌ ژماره‌یه‌ک له‌ نێو یه‌ک کۆمه‌ڵه‌ ژماره‌ی دیکه‌دا. په‌رله‌مان، ئه‌گه‌ر نوێنه‌ری زۆرینه‌ی گه‌ل و خه‌ڵک و تاکه‌کانیش بێت، که‌ له‌ ڕاستیدا وه‌هایش نییه‌، ئه‌وا هه‌ر ده‌کاته‌ دیکتاتۆریی زۆرینه‌. حیزب، هه‌ر حیزبێک، که‌ چاوی له‌ ده‌سه‌ڵاتگرتنه‌ده‌سته‌، هه‌میشه‌ ڕاوه‌ده‌نگ ده‌کات و هه‌میشه‌ ده‌یه‌وێت فره‌ترین خه‌ڵک له‌ خۆ خڕکاته‌وه‌. حیزب به‌ڵێنی زۆر ده‌دات و که‌مێ جێبه‌جێ ده‌کات. حیزب هه‌ر کارێکی ده‌یکات، به‌ سوودمه‌ند و چاره‌نووسساز و خزمه‌تکردنی خه‌ڵک و قازانجی نیشتمان و کێشه‌ی نه‌ته‌وه‌ و مێژووی وڵات و شه‌ره‌ف و وڵاتپارێزی و...به‌ خه‌ڵکی ده‌فرۆشێته‌وه‌ به‌چاوی خه‌ڵکیدا ده‌داته‌وه‌. حیزب تاک ده‌کاته‌ قوربانیی هه‌موو به‌رژه‌وه‌نده‌کانی خۆی. تاکی حیزبی، مرۆڤێکی کۆککراو و قورمیشکراوه‌ و ئاماده‌یه‌ بۆ حیزبه‌که‌ی ببێته‌ سیخوڕ و نۆکه‌ر و مرۆڤکوژ و له‌ ساته‌وه‌ختێکیشدا، که‌ کاره‌کانی باش نه‌ڕۆن و پشتگوێ بخرێت ده‌توانێت پاشقول له‌ حیزبه‌که‌ی خۆی بگرێت و له‌ پشته‌وه‌ لێی بدات و هه‌رچی ئایدیۆلۆژیای حیزبه‌که‌یشیه‌تیی پۆخڵ و پیس بکات و بیخاته‌ ژێر گومانه‌وه‌. حیزب ئامێر و ماشێنێکی زه‌به‌لاحی مێشکشۆردنه‌وه‌یه‌ و تاک و ئازادی تاک و ئازادی بیروباوه‌ڕ، ده‌بێته‌ خۆراک و وزه‌ی کارکردنی و چه‌ند ملئه‌ستوورێک له‌ سه‌رێڕا به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن و بڕیاری بۆ ده‌ده‌ن و هه‌وساره‌که‌ی ده‌گرنه‌ ده‌ست و تاکه‌کانی خوارێیشی ده‌بنه‌ په‌یژه‌ بۆ سه‌رکه‌وتن و هه‌ڵکشان و خۆشگوزه‌رانیی سه‌رانی. حیزب هه‌ر که‌ ویستی هه‌رچی ئه‌ندام و هه‌واداریه‌تی ده‌خاته‌ گه‌ڕ و ده‌یاندا به‌ گژ هه‌ر که‌سێکی بیه‌وێت. حیزب ، که‌ له‌ ته‌نگژه‌ و بارێکی ناله‌باردا بوو و تووشی هه‌ڕه‌شه‌لێکردن بوو، هه‌رچییه‌کی ده‌یکات و ده‌یڵێت، ده‌یخاته‌ چوارچێوه‌ی داکۆکی له‌ نیشتمان و خوێنی شه‌هیدان و  وڵات و نه‌ته‌وه‌ و خاک و به‌هابه‌رزه‌کان و بوونی نه‌ته‌وه‌ و مان و نه‌مان و ده‌یان دروشمی زه‌قی دیکه‌وه‌ و هه‌رچی شتی ناشیرین و دزێو و خراپه‌کاریشه‌ ده‌یداته‌ پاڵ لایه‌نی نه‌یاری به‌رانبه‌ری.                                                                                                  

***** 

15ی دیسه‌مبه‌ری 2005، هه‌ڵبژاردن بۆ په‌رله‌مانی عیراق ده‌کرێت و باشووری کوردستانیش، چونکه‌ سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسیی ئه‌وێ، کردییه‌وه‌ به‌ به‌شێکی عیراق، ئه‌ویش به‌شێکه‌ له‌و هه‌ڵبژاردن و ده‌نگدانه‌. حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌کانی باشووری کوردستان، هه‌ر له‌م ساڵانه‌ی دوای ڕووخانی ڕێژیمی به‌عسدا، وا چه‌ندین جاره‌ گه‌لی کوردستان ده‌خه‌نه‌ سه‌ما و ده‌یانبه‌نه‌ به‌رده‌م سنووقه‌کانی ده‌نگدان. ڕۆژێک بۆ په‌رله‌مانی کوردستان و عیراق و ڕۆژێک بۆ ده‌ستووری عیراق و ڕۆژێک بۆ په‌رله‌مانی عیراق. له‌ ته‌واوی ئه‌و هه‌ڵبژاردنانه‌دا، ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، ده‌نگدانیان کردووه‌ته‌ نیشانه‌ی نیشتمانپه‌روه‌ری و دڵسۆزی و شه‌ره‌ف و به‌ نێوی "ده‌نگتان ئاینده‌یه‌" و "ده‌نگتان چاره‌نووسسازه‌" و "ده‌نگتان گێڕانه‌وه‌ی که‌رکووکه‌" و "ده‌نگتان پاراستنی ده‌سکه‌وته‌کانه‌" و "ده‌نگتان وه‌دێهێنانی خه‌ونه‌کانه‌" و "ده‌نگتان ڕێزگرتن و به‌رزڕاگرتنی خوێنی شه‌هیدانه‌" و "ده‌نگتان ئارامکردنه‌وه‌ی گیانی شه‌هیدانه‌" و "ده‌نگتان شه‌ره‌فه‌" و.. پێچه‌وانه‌که‌یشی، واته‌: "ده‌نگنه‌دان"یان کردووه‌ته‌، خیانه‌ت و بێشه‌ره‌فی و نادڵسۆزی و  نه‌مان و له‌نێچوون و دۆڕانی ده‌ستکه‌وته‌کان، وه‌ک بڵێی هێنده‌یان ده‌سکه‌وت بۆ کوردستانییان وه‌رگرتبێت، که‌ ئیدی هیچ پێویستییه‌کی دیکه‌یان نه‌مابێت. دوور له‌ هه‌موو نه‌ریت و ڕێسایه‌کی هاوچه‌رخ و تازه‌گه‌ری و ته‌نانه‌ت به‌ پێوه‌ری دیموکراتییه‌ک، که‌ ئه‌و حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانه‌ بۆ خۆیان بڕوایان پێیه‌تی، ته‌واوی میدیاکانی کوردستانیان کردووه‌ته‌ بڵندگۆیه‌ک، ته‌نێ بۆ خۆیان و ده‌نگی خۆیانی لێوه‌ هه‌ڵده‌بڕن و بانگاشه‌ بۆ لیستی ژماره‌ 730ی خۆیان ده‌که‌ن. بێگوێدانه‌ هیچ پرنسیپێکی دیموکراتییانه‌، وه‌ک خۆیان بانگاشه‌ی بۆ ده‌که‌ن، بیستوچوار سه‌عاته‌، مه‌کینه‌ی مێشکشۆردنه‌وه‌یان خستووه‌ته‌ گه‌ڕ و مێشکی خه‌ڵکی کورد ده‌شۆنه‌وه‌ و داوایان لێ ده‌که‌ن، ده‌نگ بۆ ئه‌و لیسته‌ی خۆیان بده‌ن. ئه‌و حیزبانه‌ ڕێگه‌ی بیرکردنه‌وه‌ و وردبوونه‌وه‌ و لێنۆڕین و خوێندنه‌وه‌یان له‌ ته‌واوی خه‌ڵکی کورد داخستووه‌ و به‌ هه‌وه‌س و ئاره‌زووی خۆیان مێشکی تاکی کورد ده‌جه‌ڕێنن و ده‌یشۆنه‌وه‌ و به‌ پرۆپاگه‌نده‌ی ته‌سکبیر و یه‌کلایه‌نه‌ و به‌رچاوته‌نگی حیزبیی خۆیان تژی ده‌که‌ن. ئه‌وان هیچ بوارێک به‌ خه‌ڵکی کورد ناده‌ن و لێناگه‌ڕێن خه‌ڵک بۆ خۆی بیر بکاته‌وه‌ و له‌ ئه‌نجامی به‌راوردکاری و خوێندنه‌وه‌ی خۆیدا بگاته‌ ئه‌نجام. ئه‌وان به‌ خه‌ڵک ده‌ڵێن:"که‌روێشکت ده‌وێ که‌روێشک ببه‌، ئاسکت ده‌وێ که‌روێشک ببه‌"[1]، واته‌: گه‌ل، خه‌ڵک و تاکی کورد، تاکه‌ یه‌ک ڕێگه‌ی له‌به‌رده‌مدایه‌، ئه‌ویش هه‌ڵبژاردنی لیستی 730ی ئه‌وانه‌، چونکه‌ ئه‌وه‌ی ئه‌و لیسته‌ هه‌ڵنه‌بژێرێت، ئه‌وان(ده‌سه‌ڵاتدارانی باشووری کوردستان و خێڵی لیستی 730)، مۆری خیانه‌تکاری و بێشه‌ره‌فی و نانیشتمانپه‌روه‌ری و ده‌یان شتی دیکه‌ی نابه‌جێی پێوه‌ ده‌نێن و نانی ده‌بڕن و له‌ کار وه‌ده‌ری ده‌نێن و خۆی و خزم و که‌سی و ته‌نانه‌ت ئه‌وه‌یشی به‌ خوێی چێشت پێی بگا، ده‌خه‌نه‌ به‌رگومان و ژێر چاودێرییه‌وه‌ و وه‌ک لاده‌ر و دژه‌حیزب و دژه‌نیشتمان لێی ده‌نۆڕن. میدیاکانی ئه‌و حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانه‌ گه‌لێک نائۆبژێکتیڤانه‌ خه‌ڵک ده‌خه‌نه‌ گه‌ڕ و هانی خه‌ڵک ده‌ده‌ن بۆ ده‌نگدان. له‌ هیچ وڵاتێکی جیهاندا، ئه‌وه‌ی بڕێک به‌ ته‌نگ ئازادی تاک و کرانه‌وه‌ی مێشک و هزر و بیروڕای جیاواز و ئازادی ڕاده‌ربڕینه‌وه‌ بێت، هه‌رگیز وه‌ها ره‌وتار و کردارێکی وه‌ک ئه‌و جۆره‌ی ده‌سه‌ڵات له‌ باشووری کوردستاندا ئه‌نجامی ده‌دات و ده‌یکات، وه‌دی ناکرێت. ئه‌وان کارێکی وا له‌ خه‌ڵک ده‌که‌ن، که‌ هیچ ده‌رچه‌یه‌کیان بۆ ناهێڵنه‌وه‌ و وایان لێ ده‌که‌ن، که‌ هه‌ر ده‌بێ ده‌نگ به‌ وان و به‌ لیستی وان بده‌ن. به‌ پرۆپاگه‌نده‌یه‌کی ده‌یکه‌ن، ته‌واوی پرۆسێسی ده‌نگدانیان له‌ خه‌ڵکی کوردستان کردووه‌ته‌ کارێکی ئاکاره‌کی و شه‌رافه‌تمه‌ندانه‌ و کاریگه‌رییه‌کی سایکۆلۆژییانه‌ی ئه‌وتۆیان هێناوه‌ته‌ گۆڕێ و کردووه‌ته‌ سه‌ر تاکی کورد و گه‌لی کوردستان، که‌ خۆ به‌ به‌رپرس بزانێت و پێیوابێت ده‌نگدانی ئه‌رکێکی مه‌زنه‌ و ده‌نگنه‌دانی خیانه‌تێکی مه‌زنه‌ و به‌و جۆره‌یش چه‌مکی گوناه و سزا بێته‌ گۆڕێ و ته‌نانه‌ت ته‌واوی کاره‌کان به‌رگێکی ئایینییان به‌به‌ردا بکرێت. له‌به‌رچاوترین و زه‌قترین کارێکی نادیموکراتییانه‌ و نا هاوچه‌رخانه‌یشی حیزبانی ده‌سه‌ڵاتی باشووری کوردستان ده‌یکه‌ن، هێنانه‌گۆڕێی هاوکێشه‌یه‌کی چه‌وت و هه‌ڵه‌ و ناڕاسته‌، که‌ ده‌نگدان به‌ لیستی 730ی ده‌نگدانه‌ به‌ کورد و به‌ کوردستان، واته‌: کورد و کوردستان ده‌خه‌نه‌ تایه‌کی ته‌رازوویه‌که‌وه‌ و لیستی 730یش ده‌خه‌نه‌ تایه‌که‌ی دیکه‌یه‌وه‌. به‌ گوێره‌ی ئه‌و بۆچوونه‌ لیستی 730 یه‌کسانه‌ به‌ کورد و کوردستان و هه‌ردوو هاوتای یه‌کترن. ئه‌وه‌ی له‌ کوردستان نێوی هه‌ڵبژاردنی لێ ده‌نرێت، هه‌ڵبژاردن نییه‌، به‌ڵکه‌ ده‌نگدانه‌ به‌ سه‌رکرده‌ سیاسییه‌کانی ئه‌وێ. گه‌ل، خه‌ڵک و تاکی کورد، ده‌نگ به‌ سه‌رکرده‌ ده‌ده‌ن و بۆ خۆیان هیچ بۆچوونێکی جیاوازیان نییه‌.

ده‌سه‌ڵاتدارانی باشووری کوردستان، بانگاشه‌ی دیموکراتی و فره‌یی ده‌که‌ن، که‌چی له‌ هه‌موو ئاخاڤتن و گوتارێکدا و له‌ ته‌واوی میدیا کۆنترڵکراوه‌کانی خۆیانه‌وه‌، هێرش ده‌که‌نه‌ سه‌ر یه‌کگرتووی ئیسلامیی کوردستان، ته‌نێ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و حیزبه‌ له‌ لیستی 730یدا نییه‌ و خۆی له‌و حیزبانه‌ی ده‌سه‌ڵات دابڕیوه‌. میدیاکانی ده‌سه‌ڵات نه‌ک هه‌ر هێرش، به‌ڵکه‌ یه‌کگرتووی ئیسلامیی کوردستان ده‌خه‌نه‌ خانه‌ی ته‌وژمگه‌ل و ڕه‌وته‌ ناکوردستانی و توندڕۆکانی وه‌ک ئه‌لقاعیده‌ و زه‌رقاوی و ئیسلامییه‌کانی تورکیا و ئیخوانولموسلمین و ئه‌وانه‌وه‌، له‌ کاتێکدا که‌ بۆ خۆیان له‌گه‌ڵ ئیسلامییانی تورکیادا هاریکارییان هه‌یه‌ و له‌گه‌ڵ  گرۆ و ده‌سته‌ چه‌کداره‌کانی عیراقی به‌ ئیسلامی و که‌ونه‌ به‌عسییانیشه‌وه‌، که‌ دژی ڕێژیمی ئێستا و سه‌ر به‌ ڕێژیمی به‌عسن، قسان ده‌که‌ن و داده‌نیشن و گوێیان بۆ ڕاده‌دێرن. ئه‌وان هه‌ر به‌ هێرشی زاره‌کی و پرۆپاگه‌نده‌وه‌ به‌ره‌وڕووی یه‌کگرتووی ئیسلامی کوردستان نه‌بوونه‌وه‌، به‌ڵکه‌ گه‌یاندیانه‌ ته‌قه‌ و کوشتن و سووتاندنی بنکه‌ و باره‌گاکانیشیان.

له‌ هه‌رکوێیه‌کی ئه‌م جیهانه‌،  که‌ سیستمی په‌رله‌مانیی تێدا پێڕۆ ده‌کرێت، ڕێگه‌ له‌ هیچ ده‌سته‌ و گرۆیه‌ک ناگیرێت، چ تێکه‌ڵ به‌ به‌ره‌یه‌ک بن و چ بۆ خۆیشیان به‌ ته‌نێ بێنه‌ مه‌یدان، بۆ خۆنێودێرکردن و به‌شداربوون له‌ هه‌ڵبژاردندا. ته‌نانه‌ت خه‌ڵکانی سه‌ر به‌ ڕه‌وت و ته‌وژمی نازیزم و فاشیزم و توندڕۆ و ڕه‌گه‌زپه‌رستانیش بۆیان هه‌یه‌ به‌شدار بن. نموونه‌ی ئه‌وانه‌ش ژان- ماری لوپێن (Le Pen Marie Jean-)ی به‌ره‌ی نه‌ته‌وه‌یی(Front National) فرانسا و پارتیی سۆسیالیستی نه‌ته‌وه‌یی(Nationalsocialistiska partiet) و نۆدیموکراتی (Ny Demokrati) له‌ سوێد، که‌ له‌ په‌رله‌مان و ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانییه‌کانی فرانسا و سوێددا هه‌بوون و هه‌ن و ده‌سه‌ڵاتدار بوون. هه‌ر هیتله‌ری نازیست بۆ خۆی به‌ هه‌ڵبژاردن هاته‌ سه‌ر کار. ئه‌گه‌ر به‌لای خه‌ڵکانێکه‌وه‌ هاتنه‌ سه‌رکاری وه‌ها که‌سان و وه‌ها پارتیگه‌لێک هه‌ڵه‌ بێت، ئه‌وا به‌لای منه‌وه‌ ئه‌وه‌ی پێی ده‌گوترێ په‌رله‌مانتاریزم و هه‌ڵبژاردن، وه‌ک سیستم بۆ خۆی هه‌ڵه‌یه‌ و ناته‌واوه‌ و ده‌ربڕی خواست و ئاره‌زوو و پێویستییه‌کانی مرۆڤ چ وه‌ک تاک و چ وه‌ک کۆ نییه‌.

له‌ باشووری کوردستان ساڵانێکه‌ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان و ده‌نگدان کراوه‌ته‌ نه‌ریتێک و چه‌ند حیزبێک به‌شداریی تێدا ده‌که‌ن. به‌ گوێره‌ی دروشم و بانگاشه‌ی ئه‌وانه‌ی سه‌رپه‌رشتی پرۆسێسی هه‌ڵبژاردن ده‌که‌ن، دیموکراتی و ئازادی ڕاده‌ربڕین و ئازادی هه‌ڵبژاردن بۆ هه‌موو تاکێکی باشووری کوردستان مسۆگه‌ره‌ و که‌س ڕێگر نییه‌ له‌وه‌ی، که‌  خه‌ڵک ده‌نگ ده‌دات یا ده‌نگ نادات و ده‌نگ به‌ کێ ده‌دات و ده‌نگ به‌ کێ نادات. ئه‌وه‌ی ئێستا وه‌دی ده‌کرێت، ته‌واوی ئه‌و بانگاشانه‌ی حیزبانی ده‌سه‌ڵاتداری باشووری کوردستان ده‌یکه‌ن، گه‌لێک له‌ ڕاستییه‌وه‌ دووره‌، چونکه‌ ئه‌وان خۆجوێکردنه‌وه‌ی یه‌کگرتووی ئیسلامیی کوردستانیان پێ هرس نه‌کرا و که‌وتنه‌ وێزه‌ی و به‌ ڕۆژی نیوه‌ڕۆیش دژی قسان ده‌که‌ن و پرۆپاگه‌نده‌ی خراپی بۆ ده‌که‌ن. حیزبانی ده‌سه‌ڵاتداری باشووری کوردستان، هه‌ر به‌و شێوه‌ به‌ره‌ و چه‌تره‌ی، که‌ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کانی کوردستان و عیراق، دروستیان کردووه‌ و هه‌موو حیزبه‌ گچکانی دیکه‌یشیان خستووه‌ته‌ ژێر باڵی خۆیانه‌وه‌، دیموکراتییان پێشێل کردووه‌ و کارێکی نادیموکراتییان ئه‌نجام داوه‌. ئه‌وان بۆیه‌ به‌ره‌یان ده‌وێ و بۆیه‌ چه‌تر دروست ده‌که‌ن و بۆیه‌ له‌ یه‌کگرتنێکدا وێکڕا ده‌چنه‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌، تا خۆیان ڕێبه‌ر بن و خۆیان بڕیارده‌ر بن و خۆیان جڵه‌وی ئه‌و ڕێکخستنه‌یان به‌ ده‌ست بێت و چۆنیان بووێت وای لێ بکه‌ن و بۆ کوێیان بووێت بیبه‌ن. ئێستا، که‌ یه‌کگرتووی ئیسلامی له‌و بازنه‌یه‌ هاتووه‌ته‌ ده‌رێ، که‌ مافێکی ڕه‌وای خۆیشیه‌تی، ئه‌وه‌تا به‌و ده‌رده‌ی ده‌به‌ن. ئه‌مه‌ چ ئازادی و دیموکراتییه‌که‌ له‌ کوردستان پێڕۆ ده‌کرێت!    

لیستی 730ی، که‌ لیستی حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌کانی باشووری کوردستانه‌(پارتیی و یه‌کیه‌تی) له‌ دوای ڕووخانی ڕێژیمی به‌عسه‌وه‌ بێجگه‌ له‌ داته‌پاندن و داڕووخانی ژێرخانی ئابووری باشووری کوردستان، چه‌سپاندنی دوو کارگێڕی و دوو حوکوومه‌تی، دزی، گه‌نده‌ڵی، بێئاوی، بێئه‌له‌کتریکی، گرانی، نایه‌کسانی، نادادی، تاساندنی ده‌نگی جیاواز و...ده‌یان به‌دبه‌ختیی دیکه‌، ئه‌وه‌ی ئه‌وان بۆ خه‌ڵکی باشووری کوردستانیان هێناوه‌ته‌ دی و به‌ ده‌سکه‌وتێکی گه‌لێک مه‌زنی داده‌نێن: گێڕانه‌وه‌ی باشووری کوردستانه‌ بۆ ئامێزی عیراق و عیراقیش بۆ ئامێزی نیشتمانی عه‌ره‌ب. ئه‌وان باشووری کوردستانیان عیراقانده‌وه‌. ئه‌وان بۆ خۆیان و به‌و ده‌ستووره‌ شڕ و گۆجه‌ی، که‌ سه‌ری زۆرینه‌ی کوردیان پێ شۆڕ کرد و به‌ ملکه‌چی هێنایاننه‌ به‌رده‌م سنووقه‌کانی ده‌نگدان و به‌ "ئه‌رێ" ده‌نگیان بۆ پێ دان، به‌ قانوون و به‌ ئاره‌زوو و خواستی خۆیان و ته‌نێ له‌ پێناوی به‌رژه‌وه‌نده‌ نه‌خۆشه‌کانی خۆیاندا و له‌ پێناوی چه‌ند کورسییه‌کی وه‌زاره‌ت و په‌رله‌مان و به‌غدادا، باشووری کوردستانیان کرده‌وه‌ به‌ عیراق و گه‌لی باشووری کوردستانیشیان کرده‌وه‌ به‌ عیراقی و عیراقیه‌تییان بۆ باشووری کوردستان کرده‌ نیشانه‌ و چه‌سپاندیان. ئه‌وان به‌ عیراقیاندنه‌وه‌ی گه‌لی باشووری کوردستان و باشووری کوردستان، ده‌ستبه‌رداری کوردستانیه‌تیی که‌رکووک و مووسڵ و به‌شه‌ کوردستانییه‌که‌ی دیالا و کووت بوون. ئه‌وان ته‌نێ له‌به‌ر دڵی ئه‌مه‌ریکای داگیرکار، که‌ بۆ خۆیان به‌ ڕزگارکار نێوی ده‌به‌ن و بۆ نه‌ڕه‌نجاندنی دڵی ئه‌وان و هاوپه‌یمانانیان، ئاماده‌ی هه‌موو جۆره‌ بچووکییه‌ک و خۆنه‌ویکردنێک و خۆسووککردنێکن، ئه‌گه‌ر به‌ فرۆشتن و ده‌ستبه‌رداربوون له‌ هه‌موو کوردستانیش ته‌واو بووبێت و ببێت. ئه‌و بچووکی و خۆنه‌ویکردن و خۆسووککردنه‌، نه‌ک هه‌ر بۆ ئه‌مه‌ریکا، به‌ڵکه‌ بۆ وڵاتانی عه‌ره‌ب و کۆمکاری عه‌ره‌ب و عه‌ره‌بانی عیراق و ده‌وڵه‌تی تورکیا و ته‌واوی ناکوردانی دیکه‌یشی ده‌که‌ن. ئه‌وان پردی گێڕانه‌وه‌ی به‌عس و ئه‌فسه‌ران و فڕۆکه‌وانانی به‌عس و ڕاوێژکاران و که‌ونه‌جاش و ئه‌نفالکاران و تاڵانکارانی کورد و کوردکوژانن، بۆ که‌ناری ئارامی و گیان به‌به‌ردا کردنه‌وه‌یان.

گه‌لی باشووری کوردستان، تاکه‌ یه‌ک ڕێگه‌ چاره‌ی له‌ به‌رده‌مدایه‌ و نابێته‌ دووان، ئه‌ویش خۆدابڕینه‌ له‌ هه‌موو شتێکی عیراق و عیراقیانه‌ و عیراقیه‌تی. به‌شداربوون له‌ هه‌ر شتێکی عیراقدا له‌وه‌ی زیاتر، که‌ باشووری کوردستان و گه‌له‌که‌ی پتر و پتر به‌ عیراقه‌وه‌ ده‌لکێنێت، هیچی دیکه‌ی لێ سه‌وز نابێت. ده‌سه‌ڵاتدارانی باشووری کوردستان ئه‌گه‌ر به‌ته‌نگ کوردستانیه‌تی گه‌لی باشووری کوردستان و به‌ته‌نگ خواستی سه‌ربه‌خۆیی و ئازادی باشووری کوردستانه‌وه‌ بووبان، هه‌رگیز به‌مجۆره‌یان نه‌ده‌کرد و ئه‌گه‌ر بۆ یه‌ک جاریش بووایه‌ نووزه‌یه‌کیان لێوه‌ ده‌هات و یه‌ک تۆپه‌ڵه‌"نا" یان به‌ نێوچاوانی عیراقییان و داگیرکارانی عیراق و نه‌یارانی کورددا ده‌ماڵی، لێ ئه‌وان هه‌رگیز وه‌ها کارێکیان نه‌کردووه‌، به‌ڵکه‌ زۆر خۆشحاڵانه‌ و که‌یفساز و ده‌م به‌ خه‌نده‌وه‌ به‌ره‌وپیری هه‌موو داخوازی و ویسته‌کانی عیراقییان و داگیرکارانی عیراق و نه‌یارانی کورده‌وه‌ چوون و له‌بری یه‌ک"ئه‌رێ" و ته‌نێ "ئه‌رێ"ی خۆیان، هه‌موو کوردیشیان، به‌ ده‌مچه‌ورکردن و نانبڕین و هه‌ڕه‌شه‌، فێره‌ "ئه‌رێ" کردووه‌. ده‌نگدان به‌ لیستی 730ی، ده‌نگدانه‌ به‌ دوو زلحیزبی (پارتیی و یه‌کیه‌تیی)ده‌سه‌ڵاتدارانی باشووری کوردستان. ئه‌و دوو زلحیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌، به‌ هۆی ده‌سه‌ڵات و هێز و سیخوڕ و نۆکه‌ر و کرێگرته‌ و سه‌رمایه‌ و دارایی و سامانێکه‌وه‌، که‌ هه‌یانه‌، کۆنترۆڵی هه‌رچی بوارێکی ژیانه‌ له‌ کوردستاندا کردوویانه‌ و ده‌یکه‌ن. ئه‌وان هه‌رچه‌ندی بانگاشه‌ی دیموکراتی بکه‌ن و خۆ به‌ هاوچه‌رخ و نوێخواز و...بده‌نه‌ ناسین، هه‌رگیز ڕێگه‌ به‌ گه‌شه‌کردن و ملانێی هیچ هێزێکی دیکه‌ ناده‌ن له‌ کوردستاندا. تۆ ده‌نگ بده‌یت و ده‌نگ نه‌ده‌یت، ئه‌وان به‌رنده‌ن و ئه‌وانن ده‌چنه‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ و ئه‌وانن حوکوومه‌ت پێکده‌هێنن و ئه‌وانن فه‌رمانڕه‌وایی ده‌که‌ن و ئه‌وانن به‌ ته‌واوی سامان و چاره‌نووسی باشووری کوردستان وازی ده‌که‌ن، چونکه‌ ئه‌وان  دارده‌ستی گه‌وره‌ ئاغاکانی فه‌رمانڕه‌وایانی ڕاستینه‌ی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ی له‌مه‌ڕ خۆمانن. هه‌ر  ده‌نگێک به‌ لیستی 730 بدرێت، ده‌چێته‌ گیرفانی دوو زلحیزبی ده‌سه‌ڵاتداری باشووری کوردستانه‌وه‌ و جێی ئه‌وان به‌هێز ده‌کات و حیزبه‌ گچکه‌کانی هاوپه‌یمانیشیان وه‌ک هه‌موو جاران له‌ په‌راوێزاندن زیاتر هیچی دیکه‌یان بۆ نامێنێته‌وه‌. هه‌ر ده‌نگێک به‌ لیستی 730 بدرێت، پاراستن و هێشتنه‌وه‌ و پته‌وترکردنیی ده‌سه‌ڵاتی ڕێبه‌ریه‌تیی پارتیی دیموکراتی کوردستان و یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان مسۆگه‌ر ده‌کات و ئه‌وان ده‌وڵه‌مه‌ندتر ده‌کات و دووله‌تیی کارگێڕیی باشووری کوردستان پتر ده‌چه‌سپێنێت و هه‌رچی خواست و ئاره‌زووی هه‌ردوو زلحیزبه‌ باشتر و ئاسانتر دێنه‌ دی.                                                                                                   

له‌ وڵاتگه‌لێکی وه‌ک ئه‌مه‌ریکا و ئینگلستان و ئیسرائیل، که‌ باسی هه‌ڵبژاردن و ده‌سه‌ڵات دێته‌ گۆڕێ، ته‌نێ نێوی "دیموکرات و کۆمارییه‌کان" له‌ ئه‌مه‌ریکا و "پارێزگاران و کارگه‌ران" له‌ ئینگلستان و "لیکوود و کارگه‌ران" له‌ ئیسرائیل، به‌رگوێ ده‌که‌وێت و مرۆڤ هیچ نێوێکی دیکه‌ نابیسێت و مرۆڤ وا تێده‌گات، که‌ ئیدی له‌و پارتییانه‌ زیاتر که‌سی دیکه‌ نییه‌. فه‌رمانڕه‌وایی و ده‌سه‌ڵات له‌ نێوان ئه‌و دوو پارتییانه‌دا، له‌ هه‌ر یه‌کێک له‌و وڵاتانه‌، دێت و ده‌چێت. ئه‌و پارتییانه‌ ڕه‌وشێکی دووفاقی، دووانه‌یی(Dualism)یان هێناوه‌ته‌ گۆڕێ، که‌ بارێکی نه‌گۆڕ و چه‌سپاوی ئافراندووه‌. ئه‌و پارتییانه‌ سیاسه‌تی ئه‌و وڵاتانه‌یان کۆنترۆڵ کردووه‌ و هه‌ر ئه‌وانن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌به‌نه‌وه‌ و ده‌دۆڕێن و دێن و ده‌ڕۆن و ده‌سه‌ڵات ده‌گرنه‌ ده‌ست و ده‌سه‌ڵات جێده‌هێڵن. ئه‌وه‌ی له‌و وڵاتگه‌له‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌شدۆڕێت ده‌بێته‌ ئۆپۆزیسیۆن و ئیدی چاوه‌ڕێی هه‌لێکی دیکه‌ ده‌کات بۆ هاتنه‌وه‌ سه‌ر ته‌خت. ئێستا له‌ باشووری کوردستانیش، له‌و دوو زلحیزبه‌ی پارتیی و یه‌کیه‌تیی زیاتر، هیچ حیزبێکی دیکه‌ خاوه‌نی ده‌سه‌ڵات نییه‌. ئه‌و دوو حیزبه‌یش هه‌ردوو خاوه‌ن ده‌سه‌ڵاتن و هیچ یه‌کێکیان به‌ بوونه‌ ئۆپۆزیسیۆن قایل نییه‌ و هه‌ردوو هه‌ر ده‌بێ خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات بن. ئه‌و دوو حیزبه‌، که‌ باس له‌ هه‌ڵبژاردن و دیموکراتی ده‌که‌ن، خۆیان له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریکا و ئینگلستان و ئیسرائیلدا به‌راورد ده‌که‌ن و کۆڵێک سه‌رسامن به‌وان و خۆ به‌ شاگردی ئه‌وان ده‌زانن له‌و باره‌وه‌، لێ بێ قایلبوون به‌وه‌ی ده‌ستبه‌رداری ده‌سه‌ڵات ببن و ڕۆڵی ئۆپۆزیسیۆن وازی بکه‌ن. دیموکراتیی په‌رله‌مانی به‌ من ساخته‌کارییه‌که‌ و پێیشموایه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئه‌مه‌ریکا و ئینگلستان و ئیسرائیلیش نێوی هه‌ڵبژاردن و دیموکراتی لێ ده‌نرێت، ته‌نێ گه‌مه‌یه‌کی سیاسیی نێوان کۆمپانیا سه‌رمایه‌دارییه‌کان و بنه‌ماڵه‌کان و هێزه‌ ئابوورییه‌کانی ئه‌و وڵاتانه‌یه‌ و به‌ لاچوونی حیزبێک و هاتنه‌سه‌رکاریی حیزبێکی دیکه‌یش، هیچ له‌ ڕه‌وشه‌ گشتییه‌که‌ ناگۆڕێت و هێڵه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کانی سیاسه‌ته‌کان هه‌ر یه‌ک شتن و نه‌گۆڕن. هه‌ردوو زلحیزبی باشووری کوردستان، ته‌نانه‌ت ئه‌و ده‌رفه‌ته‌یشیان نه‌هێشتووه‌ته‌وه‌، که‌ وه‌ک ئه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ریکا و ئینگلستان و ئیسرائیل بکه‌ن و هه‌ر هیچ نه‌بێت جارجار جێگه‌ بۆ یه‌کدی چووڵ که‌ن. ده‌نگدان به‌ لیستی 730، ده‌نگدانه‌ به‌ نه‌بوونی ئۆپۆزیسیۆن و ده‌نگدانه‌ به‌ سیاسه‌تێکی یه‌کلایه‌نه‌ی هه‌ردوو زلحیزبی باشووری کوردستان و ده‌نگدانه‌ به‌ دوو به‌ره‌باب و پتر چه‌سپاندنیان و ڕزگارنه‌بوونه‌ له‌ چه‌مکی خێزان و خزم و بنه‌ماڵه‌ و هۆزگه‌رایی له‌ سیاسه‌تی کورددا. بێجگه‌ له‌وانه‌یش ده‌سه‌ڵاتداریه‌تیی باشووری کوردستان و حیزبانی ده‌سه‌ڵاتدار و ته‌واوی لیست و ناو و که‌سانێکیشی، که‌ ئه‌وان ده‌یانه‌وێت به‌ نوێنه‌ری خه‌ڵکی باشووری کوردستانییان، دانێن و له‌قه‌ڵه‌م بده‌ن، ئه‌و خه‌ڵکه‌ پاشه‌ڵپاک و خاوێن و په‌رێزبێگه‌رد و فریشته‌ئاسایانه‌ نین، که‌ بۆ خۆیان ده‌یانه‌وێت پێشانیان بده‌ن و به‌ خه‌ڵکیان بناسێنن، به‌ڵکه‌ چه‌ندین که‌ونه‌به‌عسی و عیراقچی و هه‌واداری ڕێژیمی به‌عس و پاشکۆی جاش و گرێدراوی ده‌سگا سیخوڕییه‌کانی به‌عس و گرێدراوی بیر و دیدی خێڵ و هۆز و گرێدراوی توندڕه‌ویی ئایینی و جاشزاده‌ و...ئه‌وانه‌یان تێدایه‌ و مرۆڤیش، که‌ ده‌نگ ده‌دات، ده‌نگ به‌ هه‌موو لیسته‌که‌ ده‌دات، به‌و که‌سانه‌یشه‌وه‌. وه‌ها کارێک ده‌کاته‌ تێکه‌ڵکردنی خاوێن و قڕێژ و ئه‌وه‌ی تۆزێک گیانی وڵاتپارێزی تێدایه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشی، که‌ هه‌ر به‌لای ئه‌و باسه‌دا ناچێت و وڵات و هه‌رچی پیرۆزییه‌که‌ به‌ مشتی پاره‌ ده‌گۆڕێته‌وه‌.
 حیزبانی ده‌سه‌ڵاتداری باشووری کوردستان پێیانوایه‌ به‌وه‌ی سه‌رۆککۆمار و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ و چه‌ند وه‌زاره‌تێکی دیکه‌ و چه‌ند ئه‌ندام په‌رله‌مانێکیان له‌ به‌غدا هه‌یه‌، ئیدی بۆ خۆیان خاوه‌نی به‌غدان و هه‌موو شتێک به‌ده‌ستی ئه‌وانه‌. ئه‌وه‌ی ئه‌وان له‌بیری خه‌ڵکی ده‌به‌نه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌، ئه‌وان به‌و به‌شداربوونه‌یان له‌ به‌غدا بوونه‌وه‌ به‌ عیراقی و عیراقیش به‌ پێی عیراقییان و عه‌ره‌ب و ده‌ستوور و ته‌نانه‌ت سه‌رانی کوردیش به‌شێکه‌ له‌ جیهانی عه‌ره‌ب و نیشتمانی عه‌ره‌ب. ئه‌وان به‌و پێیه‌، هه‌رچه‌نده‌ به‌ کوردییش قسان بکه‌ن، سه‌رۆککۆمار و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌یه‌کی عه‌ره‌بن و هیچ جیاوازییه‌کیان له‌گه‌ڵ سه‌رۆک و وه‌زیرانی وڵاتانی دیکه‌ی عه‌ره‌بدا نییه‌. ئه‌و خزمه‌ته‌ی سه‌رۆککۆمارێکی به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک کورد و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌یه‌کی به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک کورد به‌ عیراق و نه‌ته‌وه‌ی عه‌ره‌ب و عه‌ره‌بایه‌تیی عیراقی ده‌که‌ن، هه‌رگیز به‌ که‌سانێکی عه‌ره‌ب بۆ خۆیان ناکرێت. سه‌رۆککۆمار و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی عیراقی(هه‌ردوو به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک کورد)، ئه‌گه‌ر به‌خۆ بیانزانیبا و بزانن و کورسی له‌ خشته‌ی نه‌بردبان، له‌وه‌ ده‌گه‌یشتن، که‌ به‌خشینی ئه‌و دوو پۆسته‌ به‌ دوو کورد، گه‌وره‌ترین سووکایه‌تیکردنه‌ به‌ کورد و باشترین خزمه‌تکردنه‌ به‌ عه‌ره‌بایه‌تیی عیراق و عیراقییاندنه‌وه‌ی کورد.   
خه‌ڵک، گه‌ل و هه‌موو تاکێکی باشووری کوردستان، ئه‌وانه‌ی ده‌سه‌ڵاتی ده‌سه‌ڵاتدارانی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌یان به‌ سه‌ره‌وه‌ نییه‌ و ده‌توانن بێترس ڕای خۆیان ده‌ربڕن، ئازادن له‌وه‌ی ده‌نگ ده‌ده‌ن یا ده‌نگ ناده‌ن و ئازادن له‌وه‌ی ده‌نگ به‌ کام لیستیش ده‌ده‌ن، لێ به‌ من، ده‌نگدان بۆ خۆی یاری و پینه‌وپه‌ڕۆیه‌که‌ و هیچ جۆره‌ پینه‌وپه‌ڕۆیه‌کیش ده‌رده‌کانی گه‌لی کوردستان تیمار ناکه‌ن. گه‌لی کوردستان یه‌ک ڕێگه‌ی له‌پێشدایه‌ و چ هه‌ڵبژاردنێکی دووه‌میشی نییه‌، ئه‌ویش خۆته‌یارکردنه‌ و بڕیاردانی جوێبوونه‌وه‌ی ته‌واوی باشووری کوردستانه‌ له‌ عیراق و دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی کوردستان. هه‌ر ده‌نگدانێک باشووری کوردستان به‌ره‌و ئه‌و ئاقاره‌ ببات، با خه‌ڵک ده‌نگی بۆ بدات و هه‌ر ده‌نگدانێکیش ته‌نێ خزمه‌تی عیراقییاندنی گه‌لی کوردستان بکات، با خه‌ڵک و گه‌ل و تاکه‌کانی باشووری کوردستان دژی ببنه‌وه‌ و هه‌وڵی ڕووخاندنی ئه‌و هێزانه‌یش بده‌ن، که‌ کوردستان ده‌عیراقیێنن، ده‌تورکیایێنن، ده‌ئێرانییێنن، ده‌سووریاییێنن. به‌شداربوون له‌ هه‌موو کایه‌ سیاسییه‌کانی عیراق و پرۆژه‌ی عیراقیاندنه‌وه‌ی باشووری کوردستاندا، دۆڕانێکی گه‌وره‌یه‌ بۆ پرسی کوردستانیه‌تیی و سه‌ربه‌خۆیی کوردستان. خۆدابڕین و به‌شدارنه‌بوون و خۆجیاکردنه‌وه‌، له‌ هه‌موو کایه‌ سیاسییه‌کانی عیراق و پرۆژه‌ی عیراقیاندنه‌وه‌ی باشووری کوردستان، سه‌رکه‌وتنێکه‌ بۆ پرسی کوردستانیه‌تیی و سه‌ربه‌خۆیی کوردستان.

12-12-2005

                                  



 کوردیی گوته‌یه‌کی عه‌ره‌بییه‌ که‌ ده‌ڵێ:"ترید أرنب أخذ أرنب، ترید غزال أخذ أرنب".[1]

Monday 7 November 2005

پاریسی گڕگرتوو و کوردستانی خامۆش

پاریسی گڕگرتوو و کوردستانی خامۆش

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

وا بۆ یازده‌ ڕۆژ ده‌چێت لاوان و بیانییان و بێکارانی گه‌ڕه‌که‌ هه‌ژاره‌کانی پاریس، دژی ده‌سه‌ڵات و نایه‌کسانی و نادادی و بێکاری و ڕه‌گه‌زپه‌رستی و هه‌ڵاواردن و که‌نارخستن، ڕاپه‌ڕیون و جامی تووڕه‌یی خۆیان به‌ سه‌ر ده‌سه‌ڵات و ده‌سه‌ڵاتداران و نوێنه‌رانی ده‌سه‌ڵاتدا هه‌ڵده‌ڕێژن. ئه‌وانه‌ی ڕاپه‌ڕیون، مێردمنداڵان و لاوانی وه‌چه‌ و نه‌وه‌ی دووه‌م و سێیه‌می بیانیگه‌لێکن، که‌ باوک و دایک و باپیر و داپیریان، له‌ وڵاتگه‌لی ژێرده‌سته‌ی فرانساوه‌ هاتوون و هه‌میشه‌ وه‌ک نۆکه‌ر چاویان لێ کراوه‌ و ڕه‌وتاریان له‌گه‌ڵ کراوه‌. ئێستایش نه‌وه‌کانی ئه‌وان دوای نێزیکه‌ی یه‌ک سه‌ده‌ هه‌ر به‌و چاوه‌ ته‌ماشا ده‌کرێن و ڕه‌وتاریان له‌گه‌ڵ ده‌کرێ. ڕه‌گه‌زپه‌رستان و سه‌رمایه‌دارانی بێویژدان، ئه‌وان به‌ مرۆڤ نازانن و وه‌ک ئامێرێکی کار و مشه‌خۆر لێیان ده‌نۆڕن. له‌ 6ی دیسه‌مبه‌ری 1986، له‌ یاخیبوونێکی خوێندکاراندا، خوێندکارێکی ته‌مه‌ن 22 ساڵ به‌ نێوی "مالیک ئوسه‌کین" له‌ لایه‌ن پۆلیسه‌وه‌ کوژرا. مارییا شۆتینیووس(Maria Schottenius)، له‌ گوتارێکیدا له‌ ژێر سه‌ردێڕی پاریس ده‌سووتێ(Paris brinner) له‌ ڕۆژنامه‌ی داگنس نویهێته‌ر(Dagens Nyheter)ی سوێدیدا، ده‌ڵێ:"له‌ 1986دا، که‌ یاخیبوونێکی خوێندکاران ڕووی دا و که‌ مالیک ئوسه‌کین له‌ لایه‌ن پۆلیسه‌وه‌ کوژرا، ئێمه‌ له‌ پاریس ده‌ژیاین، یه‌کێک له‌ هاوسێیه‌کانمان گوتی: ئه‌وه‌ی کوژرا خوێندکار نه‌بوو، عه‌ره‌بێک بوو"[1]. ئه‌وه‌ "عه‌ره‌بێک بوو"ه‌، دوور له‌ گیانی ئه‌و لاوه‌، ڕێک وه‌ک ئه‌وه‌ وایه‌ باسی مردن، کوژران یا تۆپینی ئاژه‌ڵێک بکرێت. سووتاندنی ئۆتۆمبیل و په‌لاماردان و هێرشکردنه‌ سه‌ر فرۆشگه‌ و کارگێڕییه‌ حوکوومه‌تییه‌کان و ڕاونانی پۆلیس و ڕێپێوان و خۆپێشاندان و هاتوهاوار و ده‌یان چالاکی دیکه‌، به‌شێکن له‌ جۆره‌کانی ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات، که‌ یاخیبووانی پاریس ئه‌نجامی ده‌ده‌ن. کوشتنی دوو مێردمنداڵی به‌ ڕه‌گه‌ز بیانی، توونسییه‌ک و یه‌کێکی خه‌ڵکی مالی، له‌ لایه‌ن پۆلیسه‌وه‌ و هه‌ر له‌خۆڕا و بێ هیچ هۆیه‌ک، بوو به‌ ده‌سپێکی پێکردنی بزیسکی ڕابوونه‌که‌ و هاواری خه‌ڵکی تووڕه‌ بۆ له‌کارلابردنی، نیکۆلا سارکۆزی، وه‌زیری نێوخۆی  فرانسا. هه‌رچه‌نده‌ ده‌ستپێکردنی ڕووداوه‌کان به‌و جۆره‌ بوو، لێ له‌ بنه‌ڕه‌تدا ڕه‌گه‌زپه‌رستی و بێکاری و په‌راوێزاندن، هۆگه‌لی سه‌ره‌کی ئه‌م یاخیبوونه‌ن و قه‌یرانی به‌رینبوونه‌وه‌ی جیاوازییه‌ چینایه‌تییه‌کان بنه‌مای یاخیبوونه‌که‌ن. له‌گه‌ڵ هه‌موو هه‌ڕه‌شه‌ و گوڕه‌شه‌یه‌کی "نیکۆلا سارکۆزی"ی وه‌زیری نێوخۆ و "دۆمینیک دوڤیلپا"ی سه‌رۆکی حوکوومه‌تی فرانسا، ڕابوونه‌که‌ پتر گه‌رم ده‌بێت و ته‌شه‌نه‌ ده‌کات و وا بێجگه‌ له‌ پاریس، باژێڕه‌کانی "تولوو" و "لییۆن" یشی گرتووه‌ته‌وه‌. ئه‌وه‌ی له‌ پاریس ڕووده‌دات، تایبه‌تمه‌ندییه‌ک نییه‌، ته‌نێ پێوه‌ندی به‌ پاریسه‌وه‌ هه‌بێت، به‌ڵکه‌ ده‌نگی هه‌ژاران و په‌راوێزێنراوان و بێکاران و بیانییانه‌، دژی سه‌رمایه‌داری و ده‌وڵه‌مه‌ندان و ده‌سه‌ڵات و ڕه‌گه‌زپه‌رستی. ده‌نگێک و تووڕه‌بوونێک و یاخیبوونێکه‌، ده‌بێ هه‌موو فرانسا و له‌وێشه‌وه‌ هه‌موو جیهان بته‌نێته‌وه‌.
که‌ ئاوڕێک له‌ مێژووی ئه‌م دوا دوو سێ سه‌ده‌یه‌ی وڵاتی فرانسا و گه‌لی فرانسا ده‌ده‌یته‌وه‌، ئه‌وه‌ت بۆ ئاشکرا ده‌بێت، که‌ وڵاتی فرانسا بێشه‌ی چه‌ندین ڕابوون و یاخیبوون بووه‌ و که‌ گه‌لی فرانسا فره‌جار خه‌ڵکێکی پێشه‌نگ بوونه‌ له‌ به‌ره‌وڕووبوونه‌وه‌ی نادادی و ناڕه‌وایی و سته‌مکاری و  چه‌وساندنه‌وه‌ و تووڕهه‌ڵدانی ده‌سه‌ڵاتداری به‌دڕه‌وتار و به‌ره‌وڕووبوونه‌وه‌ی ده‌مکوتکردن و چه‌پاندن. شۆڕشی فرانسای 1789-1799، که‌ به‌ دروشمی "ئازادی، برایه‌تیی و یه‌کسانی"یه‌وه‌ هاته‌ مه‌یدان و کۆموونه‌ی پاریسی نێوان مارس- مه‌ی 1871، که‌ شۆڕشگێڕان ده‌ستیان به‌ سه‌ر ده‌سه‌ڵات و کارگێڕیی پاریسدا گرت و یاخیبوون و ڕاپه‌ڕینی خوێندکاران و لاوانی فرانسای 1968 و بڵندکردنه‌وه‌ی دروشمی"ئازادی، یه‌کسانی و هاریکاری"، هه‌موو بوونه‌ هۆی هه‌ڵته‌کاندنی کۆمه‌ڵگه‌ی کۆنی فرانسا و گۆڕینی بۆ کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و کراوه‌ و یه‌کسان و سروشبه‌خشی گیانی شۆڕش و ڕابوون و یاخیبوونیش بۆ گه‌لانی دیکه‌ی سه‌ر گۆی زه‌وی. ئه‌گه‌ر ئه‌و یاخیبوون و سه‌رهه‌ڵدانانه،‌ خاڵگه‌لێکی مه‌زنی وه‌رچه‌رخان بن له‌ مێژووی مرۆڤایه‌تیدا، ئه‌وا فرانسا بێجگه‌ له‌وانه‌ش هه‌میشه‌ به‌خشه‌ری چه‌ندین تووڕه‌یی و ناڕه‌زایی و ڕاپه‌ڕین بووه‌. یاخیبوونی وه‌رزێر و کارگه‌ر و شۆفێر و فرۆشیار و توێژ و پۆل و چینه‌کانی دیکه‌ی کۆمه‌ڵگه‌ی ئه‌و وڵاته‌ و له‌ سه‌رده‌مانێکی جیاوازدا  و ئه‌م ڕاپه‌ڕینه‌ی ئێستایش، نیشانه‌یه‌کی زه‌قی زیندوویی گیانی یاخیبوونه‌ له‌ نێو وڵاتێکی زیندوو و گه‌لێکی زیندوودا. دیاره‌ خاکی به‌ پیت، به‌روبوومی باش  وه‌به‌رهه‌م دێنێت و گه‌ل و خه‌ڵکی ئاگا، کرداری ئاگایانه‌یان لێ ده‌وه‌شێته‌وه‌. که‌ چه‌وساوه‌ و سته‌ملێکراو هه‌ستیان به‌ ده‌رده‌کانی خۆیان و سته‌ملێکراویی خۆیان کرد و پێیانیان زانی و هۆکاره‌کانیان دۆزییه‌وه‌، ئه‌وده‌می ئیدی بۆ خۆیان تیماری ده‌رده‌کانی خۆیان ده‌که‌ن.                                                                                        
گه‌نده‌ڵی و دزی و ده‌وڵه‌مه‌ندبوونی ناڕه‌وا و هه‌رله‌خۆڕا و ڕووتاندنه‌وه‌ی وڵات و به‌شی خه‌ڵک خواردن و سته‌م و چه‌وساندنه‌وه‌ له‌ لایه‌ن به‌رپرسان و ده‌سه‌ڵاتداران و سه‌رمایه‌دارانه‌وه‌ له‌ کوردستان، کاریگه‌رییه‌کی ئه‌وتۆی کردووه‌ته‌ سه‌ر خه‌ڵک، که‌ ئه‌گه‌ر له‌ ترسی له‌کارده‌رکردن و نانبڕین و سزاداندا نه‌بێت، هه‌رگیز هیچ گوتوبێژێک و هیچ نێزیکایه‌تییه‌ک و هیچ پێوه‌ندێک له‌ نێوان ده‌سه‌ڵات و خه‌ڵکدا نییه‌. جیاوازیی چینایه‌تیی هه‌میشه‌ له‌ به‌رینبووندایه‌ و ژماره‌ی سه‌رمایه‌داری تێڕه‌ و چاوچنۆکیش به‌رده‌وام له‌ زیادبووندایه‌. مشه‌خۆرانی بازاڕی فه‌رهه‌نگ و نووسین، که‌ کاریان ته‌نێ ده‌هۆڵلێدانه‌ بۆ ده‌سه‌ڵات و له‌وه‌ڕین و خۆده‌وڵه‌مه‌ندکردن و ده‌ستگرتنه‌ به‌ کڵاوی خۆیانه‌وه‌ و کوێری و لاڵییه‌ له‌ ئاست هه‌موو ناڕه‌وایی و گه‌نده‌ڵییه‌کان، ئه‌وانیش هه‌رگیز له‌ که‌مبووندا نین، به‌ڵکه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ و له‌ سه‌ر حسێبی بێویژدانیی خۆیان، هه‌ر له‌ زیادبووندان. ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، به‌و سامان و پاره‌ زۆره‌ی له‌ ژێر ده‌ستیاندایه‌ و ڕۆژ له‌ دوای ڕۆژیش له‌ زیادبووندایه‌، کار بۆ چینی مشه‌خۆری سه‌رمایه‌دار ده‌که‌ن. ده‌سه‌ڵاتدار و سه‌رمایه‌داری لامژی کوردستان، که‌ ئه‌وڕۆ هه‌ردوو هاوبه‌شن له‌ ڕووتاندنه‌وه‌ و دزینی وڵاتدا و هه‌ردوو هاوبه‌شن له‌ تێکدان و داته‌پاندنی ژێرخانی ئابووریی کوردستان و هاوبه‌شن له‌ سازکردنی پرۆژه‌ی دژ به‌ خه‌ڵک و بۆ خێری خۆیان و هاوبه‌شن له‌ هێنانه‌ژووره‌وه‌ی سه‌رمایه‌دار و کۆمپانیای وڵاتگه‌لی داگیرکاری کوردستان و هاوبه‌شن له‌ هه‌موو تاوانێکدا له‌ هه‌مبه‌ر داڕزاوترین چینه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌، هه‌رگیز چ کارێکی باشیان له‌ ده‌ست نایه‌ت و هه‌رگیز بۆ قازانجی گه‌ل و خاک و وڵات کار ناکه‌ن. ته‌واوی پرۆژه‌ و ئاوه‌دانکردنه‌وه‌یه‌ک، که‌ هه‌رده‌م و بێشه‌رمانه‌ بانگاشه‌ی بۆ ده‌که‌ن و خۆیانی پێوه‌ هه‌ڵده‌کێشن، ئه‌و پرۆژه‌ و ئاوه‌دانکردنه‌وانه‌ن، که‌ خێروبێری ته‌نێ بۆ چینی ده‌وڵه‌مه‌نده‌. ئه‌گه‌ر وانییه‌ ئه‌دی ئه‌و هه‌موو قه‌یرانی بێێاوی و بێبه‌نزینی و بێسووته‌مه‌نی و بێخانوویی و بێ سه‌دان شتی دیکه‌یه‌ چییه‌!  ئه‌گه‌ر وانییه‌ چۆن ده‌وڵه‌مه‌ندان و ده‌سه‌ڵاتداران و ده‌ستوپێوه‌نده‌کانیان و ئه‌وانه‌یشی وا له‌ سه‌ر ئه‌وان ده‌له‌وه‌ڕێن، هه‌میشه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند و ده‌وڵه‌مه‌نتر ده‌بن! ده‌سه‌ڵاتداریه‌تیی کوردستان به‌ ڕێککه‌وتن له‌گه‌ڵ سه‌رمایه‌دارانی نێو وڵات و سه‌رمایه‌دارانی داگیرکارانی کوردستان و کۆمپانیاکانی دیکه‌دا، هه‌رگیز به‌ لای پرۆژه‌ و کارێکدا ناچن، که‌ ژێرخانی ئابووری کوردستان بنیات بنێت و بنگه‌ی ئابووریی کوردستان دروست بکات، به‌ڵکه‌ کاره‌کانیان ته‌نێ بواری خزمه‌ت و ڕابواردنی وه‌ک هوتێل و ڕیستۆران و بازاڕ و گازینۆ و ئه‌وانه‌ ده‌گرێته‌وه‌، که‌ هه‌مووی بۆ خزمه‌تی ده‌وڵه‌مه‌ندان و هاوسامانانی وه‌ک ئه‌وانه‌.                
پێش ماوه‌یه‌ک خه‌ڵکی تووڕه‌ی که‌لار و گه‌رمیان و له‌ پێش هه‌موویشیانه‌وه‌ لاوانی خوێنگه‌رمی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌، ڕابوون و تووڕه‌یی خۆیان دژی ده‌سه‌ڵاتداریه‌تیی ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ و دژی گه‌نده‌ڵی و نه‌بوونی ئه‌له‌کتریک و نه‌بوونی ئاو و نه‌بوونی خزمه‌تی جڤاکی و نادادی و دژی هه‌ڵسوکه‌وت و بێڕه‌وشتیی ده‌سه‌ڵات و به‌رپرسان ده‌ربڕی، لێ به‌ توندیی له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌وه‌ سه‌رکوت کران و نه‌ک هه‌ر ئه‌وه‌ زۆر به‌ ئاسانییش ناوی ئاژاوه‌گێڕ و سه‌رلێشواویان لێ نرا. ده‌سه‌ڵات بۆ داپۆشینی دزی و ساخته‌کارییه‌کانی خۆی و شاردنه‌وه‌ی هه‌رچی گه‌نده‌ڵیی خۆیه‌تی، نێوی دز و تێکده‌ری بۆ ئه‌و خه‌ڵکه‌ به‌کار برد. چه‌ند ڕۆژێک پێش ئێستایش له‌ شاری ئاکرێ یاخیبوونێک دژی ده‌سه‌ڵات په‌یدا بوو و پاش ماوه‌یه‌کی که‌م دامرکایه‌وه‌ و بێده‌نگ بوو. که‌ که‌لارییان دژی ده‌سه‌ڵات ڕاپه‌ڕین، پێموابوو ئه‌مه‌ ئیدی ده‌سپێکی هه‌ستکردنه‌ به‌ ده‌رده‌کانی خۆیان و سته‌ملێکراویی خۆیان و ئیدی پێیان ده‌زانن و هۆکاره‌کانیان ده‌دۆزنه‌وه‌ و ئه‌وده‌میش ئیدی بۆ خۆیان تیماری ده‌رده‌کانی خۆیان ده‌که‌ن. پێموابوو ئه‌مه‌ ئیدی ده‌بێته‌ بزیسکی ڕاماڵین و گڕتێبه‌ردانی ده‌سه‌ڵاتی گه‌نده‌ڵ و ده‌سه‌ڵاتدارانی دز و سه‌رمایه‌دارانی چاوچنۆک و مشه‌خۆری کوردستان. که‌ ئاکرێیان ڕابوون، پێموابوو ئه‌وانیش به‌ده‌نگی که‌لارییانه‌وه‌ چوون و هه‌رچه‌نده‌ به‌ گولله‌ وه‌رامی که‌لارییان درایه‌وه‌، لێ خه‌ڵکی بوێری کوردستان له‌وه‌ ناترسن و هه‌موو وێکڕا ده‌بنه‌ گڕێکی زیندوو، بۆ له‌نێوبردنی سه‌رمایه‌داران و ده‌سه‌ڵاتدارانی گه‌نده‌ڵ. به‌ ڕاپه‌ڕینی که‌لار و ئاکرێ دڵم خۆش بوو و چاوڕوانی به‌رده‌وامییان بووم. کورد زۆر له‌مێژه‌ گوتوویه‌تی:"جام پڕ بوو لێی ده‌ڕژێ" یا "کاسه‌ پڕ بوو لێی ده‌ڕژێ". به‌ گوێره‌ی ئه‌و تیۆرییه‌ ده‌بوو ئێستا خه‌ڵکی ڕه‌شوڕووت و چه‌وساوه‌ و هه‌ژار و لاوان و ژنانی چینه‌ په‌راوێزێنراوه‌کانی کوردستان به‌ جۆرێ ڕاپه‌ڕیبان، که‌ هه‌رچی بنگه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌ به‌ سه‌ر ده‌سه‌ڵاتداران و سه‌رمایه‌داراندا بیانڕووخاندبا و هه‌رچی پرۆژه‌ی بێکه‌ڵک و دزخانه‌ و کارگێڕیی و گه‌نده‌ڵخانه‌ی وڵاته‌ کاولیان کردبا. ده‌بوو بۆ خۆیان کۆنترۆڵی سیاسه‌ت و بازاڕیان کردبا و ئابوورییان بگرتبایه‌ته‌ ده‌ست. بریا چه‌وساوان و هه‌ژاران و به‌شخوراوان و بنده‌ستان و په‌راوێزێنراوان و ئه‌نفالزادان و مه‌ینه‌تبارانی گه‌لی باشووری کوردستان چاوێکیان له‌ پاریسی گڕگرتوو ده‌گرت و ئه‌وانیش ڕاده‌بوون و گڕیان به‌رده‌دایه‌ هه‌رچی سه‌رمایه‌دار و ده‌سه‌ڵاتداری دز و گه‌نده‌ڵ و بێویژدانی کوردستان و پاشکۆکانیشیانه‌ و ته‌خت و به‌ختیانیان ده‌سووتاندن. بریا یاخیبوون هه‌موو جیهانی ده‌ته‌نییه‌وه‌ و هه‌رچی جڤاکه‌ سه‌روبنی ده‌کرد و سه‌رله‌نوێ جیهانێکی نوێی یه‌کسان و ئازاد و پڕدادی بۆ هه‌مووان دابین ده‌کرد. به‌و هیوایه‌ی ئه‌م گڕه‌ی پاریس هه‌موو جیهان، به‌ وڵاته‌که‌ی خۆیشمانه‌وه‌ (کوردستان) بگرێته‌وه‌.                                                                                                                      
7-11-2005




 . Maria Schottenius, Paris brinner, Dagens Nyheter 2005-11-07 [1]

Thursday 3 November 2005

په‌رۆشه‌کانی جه‌لال تاڵه‌بانی

په‌رۆشه‌کانی جه‌لال تاڵه‌بانی

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

تاڵه‌بانی، بانگهێشتنی کچ و ماڵباتی سه‌ددام حوسه‌ین ده‌کات بۆ ئه‌وه‌ی بێنه‌ کوردستان و داڵده‌ بدرێن.
تاڵه‌بانی، جار له‌ دوای جار، جه‌خت له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌کاته‌وه‌، که‌ ئه‌و فه‌رمانی له ‌سێداره‌دانی سه‌ددام حوسه‌ین مۆر ناکات.                                                                                                         
تاڵه‌بانی، ژوانێک له‌گه‌ڵ یه‌ک هه‌زار که‌ونه‌ئه‌فسه‌ر و فڕۆکه‌وانی ڕێژیمی سه‌ددام حوسین و به‌عسی عیراق ساز ده‌کات و هانیان ده‌دات، بۆ ئه‌وه‌ی بچنه‌ کوردستان و له‌وێ داڵده‌ بدرێن.                           
تاڵه‌بانی، ده‌یه‌وێت به‌رزان تکریتی له‌ زیندانه‌که‌ی بێته‌ ده‌رێ، بۆ ئه‌وه‌ی تیماری ده‌رده‌که‌ی، که‌ شێرپه‌نجه‌ی بڕبڕه‌ی پشتیه‌تیی، بکرێت.                                                                                  
تاڵه‌بانی، ئه‌و کوردانه‌ی دوای گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ که‌رکووک، که‌رکووک جێده‌هێڵن به‌ خیانه‌تکار داده‌نێت.                 
تاڵه‌بانی، پێیوایه‌ ئه‌وه‌ی ده‌نگی بۆ ده‌ستووری عیراق نه‌دابێت، تاوانبار و خائینه‌ و له‌گه‌ڵ ئه‌لقاعیده‌دایه‌.                                                                                                               
تاڵه‌بانی، عیراق به‌ به‌شێک له‌ نیشتمانی عه‌ره‌ب داده‌نێت.
*****
ئه‌و جۆره‌ هه‌واڵانه‌ زووزوو، به‌رچاو و گوێی خه‌ڵکی کوردستان و هه‌موو جیهان ده‌که‌وێت و تاڵه‌بانی هه‌ر ڕۆژه‌ی بابه‌تێکی نوێی پێیه‌، که‌ خه‌ڵکی کوردی پێ ده‌تۆقێنێت و ناکوردانیشی پێ دڵخۆش ده‌کات. ئه‌مانه‌ی ده‌ێڵێین ته‌نێ پێوه‌ندیان به‌م ساڵانه‌ی دواییه‌ی دوای ڕووخانی ڕێژیمی به‌عسه‌وه‌ هه‌یه‌، ده‌نا هێنده‌ی که‌ونه‌ شتی دیکه‌ هه‌ن، که‌ هه‌ر له‌ باسکردن نایه‌ن. ڕه‌نگه‌ ئه‌وه‌ی بووبێته‌ هۆی پێڕۆکردنی ئه‌و سیاسه‌ته‌ له‌ لایه‌ن تاڵه‌بانییه‌وه‌، که‌م و زۆر له‌م خاڵانه‌دا وه‌دی بکرێن:                                                                                                                                    
1. پێوه‌ندێکی توندوتۆڵ و مێژوویه‌کی زۆر کۆن و نان و نمه‌ک، له‌ نێوان بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانییان، که‌ جه‌لال تاڵه‌بانییش یه‌کێکه‌ له‌وان و تکریتییاندا، که‌ سه‌ددام حوسه‌ینیش یه‌کێکه‌ له‌وان، هه‌بووه‌ و هه‌یه‌ و هه‌ردوولایان به‌ هانای یه‌کدییه‌وه‌ هاتوون و فریای یه‌کدی که‌توون. جه‌لال تاڵه‌بانی بۆ خۆی چه‌ندین جار ئه‌و ڕاستییه‌ی گوتووه‌ته‌وه‌.                                                                                           
2. به‌رزان تکریتی له‌ پاڕانه‌وه‌نامه‌که‌یدا بۆ بووش و بله‌یر و شا عه‌بدوڵڵا و تاڵه‌بانی و...کاتێک هاوار بۆ تاڵه‌بانی ده‌بات، به‌ نێوی دۆستایه‌تییه‌وه‌ هاواری ده‌باتێ و ده‌ڵێ، که‌ تاڵه‌بانی بۆ خۆی له‌ ساڵی 1996دا و له‌ ئه‌نقه‌ره‌ و له‌ به‌رده‌م ڕۆژنامه‌وانان و که‌ناڵه‌کانی ته‌له‌ڤزیۆندا گوتوویه‌تی، ده‌چێت بۆ ژنێڤ بۆ سه‌ردانی هاوڕێییه‌کی، که‌ به‌رزان ئیبراهیم ئه‌لتکریتییه‌ و له‌گه‌ڵ ئه‌و هاوڕێیه‌یشیدا بنگه‌یه‌کی هاوبه‌ش و تێگه‌یشتنێکی هاوبه‌شیان بۆ پرس و کاره‌کان هه‌یه‌. تاڵه‌بانی دۆستایه‌تییه‌کی له‌مێژینه‌ و به‌هێزی له‌گه‌ڵ به‌رزان تکریتیدا هه‌بووه‌ و بۆ خۆیشی به‌ هیچ جۆرێک لاریی له‌و دۆستایه‌تییه‌ نییه‌ و به‌ ڕاشکاوییش باسی لێوه‌ ده‌کات.                                                                                
3. تاڵه‌بانی ساڵانێکی ژیانی، هاوسه‌نگه‌ر و هاودید و هاوخوان و هاوهه‌ست و هاوکاری حیزبی به‌عس و ده‌سته‌ی سه‌ددام حوسه‌ین و به‌رزان تکریتی و له‌شکر و ئاساییش و موخابه‌راتی عیراق بوو و به‌ درێژایی ئه‌و ساڵانه‌ش نێزیکایه‌تیی و تێکه‌ڵاوی له‌گه‌ڵیاندا هه‌بووه‌ و ئه‌و نێزیکایه‌تی و تێکه‌ڵاوییه‌یش، هه‌رچه‌نده‌ له‌ ڕووی جوگرافیاییشه‌وه‌ شوێن و پێگه‌ی تاڵه‌بانی گۆڕابێت و له‌و هاوسه‌نگه‌رانه‌ی نێزیک و دوور که‌وتبێته‌وه‌، هه‌رگیز نه‌پساوه‌ و هه‌ر درێژه‌ی هه‌بووه‌ تا دواساته‌کانی ڕووخانی ڕێژیمی به‌عسیش.                                                                      
*****
من ناتوانم "بانگهێشتنی کچ و ماڵباتی سه‌ددام حوسه‌ین، بۆ ئه‌وه‌ی بێنه‌ کوردستان و داڵده‌ بدرێن و  جار له‌ دوای جار جه‌ختکردنه‌وه‌ له‌ سه‌ر مۆرنه‌کردنی فه‌رمانی له‌سێداره‌دانی سه‌ددام حوسه‌ین و ژوان سازکردن له‌گه‌ڵ یه‌ک هه‌زار که‌ونه‌ئه‌فسه‌ر و فڕۆکه‌وانی ڕێژیمی سه‌ددام حوسین و به‌عسی عیراقدا و هاندانیان بۆ چوونه‌ کوردستان و له‌وێ داڵده‌دانیان و هێنانه‌ده‌ره‌ێی به‌رزان تکریتی له‌ زیندانه‌که‌ی بۆ تیمارکردن و ناوزڕاندنی ئه‌و کوردانه‌ی دوای گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ که‌رکووک، که‌رکووک جێده‌هێڵن، به‌ خیانه‌تکار و دانانی ئه‌وه‌ی ده‌نگی بۆ ده‌ستووری عیراق نه‌دابێت به‌ تاوانبار و خائین و هاوکاری ئه‌لقاعیده‌ و دانانی عیراق به‌ به‌شێک له‌ نیشتمانی عه‌ره‌ب"، وه‌ک ده‌روێشه‌کانی تاڵه‌بانی بانگاشه‌ی بۆ ده‌که‌ن، به‌ نیشتمانپه‌روه‌ری و  شۆڕشگێڕی و سنگفراوانی و به‌زه‌یی و دڵسۆزی و کوردایه‌تی دابنێم، به‌ڵکه‌ ڕێک به‌ پێچه‌وانه‌وه‌، ئه‌و گوتار و ڕه‌وتارانه‌م پێ چه‌وتییه‌ و ناڕاست. هه‌موو سازشکارییه‌ک له‌گه‌ڵ خه‌ڵکانی به‌عسی و سه‌ر به‌ ڕێژیمی به‌عسدا، له‌ هه‌ر پله‌ و پایه‌یه‌کدا بن، نه‌خوازه‌ڵڵا بنه‌ماڵه‌ی سه‌ددام حوسه‌ین و ئه‌فسه‌ر و فڕۆکه‌وان و ئاساییش و موخابه‌رات و نۆکه‌رانی ئه‌و ڕێژیمه‌، ناکرێ له‌ ناپاکی زیاتر نێوێکی دیکه‌ی لێ بنرێت! من سه‌ددام حوسه‌ین و به‌رزان تکریتی و هاوچه‌شنه‌ دڕنده‌کانی ئه‌وانم پێ تاوانبارن و هه‌موو تاوانبارێکیش گه‌ره‌که‌ سزای خۆی وه‌رگرێت و  مافی مافخوراوانی لێ بکرێته‌وه‌ و هه‌رگیز ئه‌وانه‌م پێ شایسته‌ی به‌زه‌یی نین. من ناڵێم ده‌نگدان به‌ "به‌ڵێ" به‌ ده‌ستووری عیراق خیانه‌ته‌ و ناپاکی، چونکه‌ مرۆڤ ئازاده‌ له‌وه‌ی ده‌نگ ده‌دات یا نه‌ یا ده‌نگی به‌ "به‌ڵێ" یا ده‌نگ به‌ "نه‌" ده‌دات، لێ ده‌ستووره‌که‌ به‌ ده‌ستوورێکی ملکه‌چکه‌ری گه‌لی کوردستان ده‌زانم و ده‌نگدان بۆ ده‌ستوور به‌ ده‌نگدان بۆ سه‌رشۆڕیی کورد ده‌زانم و ده‌نگنه‌دان بۆ ده‌ستوور به‌ هه‌ڵوێستی ڕاستودروست ده‌زانم. من گوتار و ڕه‌وتار و کرداره‌کانی تاڵه‌بانی، به‌ په‌رۆشگه‌لێکی عیراقییانه‌ و عه‌ره‌بانه‌ ده‌زانم و پێشموایه‌ بۆ گه‌لی کوردستان هیچیان تێدا نییه‌ و هیچیش سه‌وز ناکه‌ن.                                                                             
*****
ته‌واوی کردار و ڕه‌وتارێکی جه‌لال تاڵه‌بانی ده‌یکات و ته‌واوی گوتارێکی ده‌یڵێت، ئاوکردنه‌ به‌ ئاشی عه‌ره‌ب و عیراق و عه‌ره‌بایه‌تیی و عیراقیایه‌تیی و عیراقیاندنی پرسی گه‌لی کوردستان. ئه‌و مێژوویه‌که‌ له‌و بازنه‌یه‌دا ده‌خولێته‌وه‌ و کاری بۆ ده‌کات و شانازییشی پێوه‌ ده‌کات. تاڵه‌بانی ئه‌گه‌ر به‌ کوردی قسه‌ی نه‌کردبا و نه‌زانرێت کورده‌، گه‌لێک جاران له‌ سیاسییه‌کی عه‌ره‌ب جودا نه‌ده‌کرایه‌وه‌. ئه‌و له‌ بۆچوون و بیروڕایدا که‌مجار دیتنێکی جیاوازیی له‌ سیاسییان و ده‌سه‌ڵاتدارانی عه‌ره‌ب هه‌یه‌. ئه‌و ته‌نێ له‌گه‌ڵ سیاسییان و ده‌سه‌ڵاتدارانی عه‌ره‌بدا ئه‌و هاوبه‌شی و  هاوهه‌ڵوێستی و لێکچوونه‌ی نییه‌، به‌ڵکه‌ له‌گه‌ڵ سیاسییان و ده‌سه‌ڵاتدارانی تورک و ئێرانیشدا، ئه‌وانه‌ی هه‌یه‌ و تاڕاده‌یه‌ک بۆ خۆی هه‌وڵده‌دات هاودیدیی خۆی له‌گه‌ڵ ئه‌واندا پێشان بدات و خۆ له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بگونجێنێت و هه‌میشه‌ داشکان له‌ پرسی کورددا بۆ داگیرکارانی کوردستان بکات. ڕازیکردنی دڵی عه‌ره‌ب و داگیرکارانی دیکه‌ی کوردستان، ئامانجێکه‌ هه‌رده‌م تاڵه‌بانی لێی دانه‌بڕاوه‌ و ئێستاش کاری بۆ ده‌کات. ئه‌نجامی وه‌ها کارێکیش، ئه‌مڕۆ و له‌ عیراقدا، گێڕانه‌وه‌ی حیزبی به‌عسه‌، به‌ جۆری دیکه‌ و له‌ به‌رگی دیکه‌دا، بۆ سه‌ر شانۆی سیاسه‌ت و ده‌سه‌ڵات. ئه‌وه‌ی تاڵه‌بانی ده‌یکات و ده‌یڵێت، کارێکه‌ پێچه‌وانه‌ی خواستی گه‌لی کوردستان و به‌ قازانجی داگیرکارانی کوردستان و هه‌ڵپه‌یه‌که‌ بۆ ڕاوه‌ده‌نگ و مسۆگه‌رکردنی ده‌نگی سوننه‌ی عه‌ره‌ب و به‌عسییه‌کان، بۆ چه‌ند ساڵێکی دیکه‌ی سه‌رۆککۆماری و به‌رژه‌وه‌ندی تاکه‌که‌سیی خۆی، ده‌نا چی دیکه‌!                                                                                                      

3-11-2005

Monday 31 October 2005

مردنیش ده‌کرێته‌ بابه‌تی ڕێکلام

مردنیش ده‌کرێته‌ بابه‌تی ڕێکلام

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

پێش چه‌ند ڕۆژێک هه‌واڵی کۆچیدوایی ڕه‌وانشاد "فه‌تاح خانی سه‌یفی قازی"، کوڕی شه‌هید"موحه‌ممه‌د حوسین خانی سه‌یفی قازی، وه‌زیری جه‌نگ له‌ کۆماری مه‌هاباددا"، بڵاو بووه‌وه‌. وه‌ک باوه‌، فه‌تاح خان، به‌ هۆی پێکدادانی ئۆتۆمبیله‌وه‌ له‌ باژێڕی مه‌هاباد، گیانی له‌ ده‌ست داوه‌. ئه‌م هه‌واڵه‌ له‌ چه‌ند شوێنێک له‌ میدیای کوردستاندا بڵاوکرایه‌وه‌. ڕۆژنامه‌ی"الاتحاد"ی عه‌ره‌بی زمانی، یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان، که‌ له‌ به‌غدا ده‌رده‌چێت، ئه‌و هه‌واڵه‌ی وه‌ک ڕێکلامێک بڵاو کردووه‌ته‌وه‌، که‌ بێگومان بۆ بڵاوکردنه‌وه‌یشی، دوور له‌ گیانی فه‌تاح خان و بنه‌ماڵه‌ی به‌ڕێزی قازی، ڕێک وه‌ک بزربوونی ناسنامه‌، پاسپۆرت یا مۆڵه‌تی ئاژۆتنی ئۆتۆمبیل و وه‌ک هه‌ر ڕێکلامێکی دیکه‌ی شامپۆ و ئاڵتوونسا و برنجی به‌سمه‌تی و مۆبایلی ئاسیاسێل و... پاره‌ وه‌رگیراوه‌ و ڕێکوڕه‌وان له‌ سه‌ره‌وه‌ی هه‌واڵه‌که‌یش نووسراوه‌: بابه‌تی ڕێکلام![1] ڕه‌نگه‌ " الاتحاد " و حیزبه‌که‌یشی، که‌ له‌ پشتییه‌وه‌یه‌، بۆ نه‌ڕه‌نجاندن و نه‌ئێشاندنی دڵی ده‌سه‌ڵاتدارانی هاوسێیه‌کانی ڕۆژهه‌ڵاتیان، ئه‌و هه‌واڵه‌یان به‌و جۆره‌ په‌خش کردبێته‌وه‌. هه‌رچۆنێک بێت واپێده‌چێت ئێستا ئیدی مێژوو و که‌سایه‌تی و مرۆڤ و هه‌موو شتێکی کورد و کوردستان له‌کن ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، ته‌نێ به‌ پاره‌وپووڵ ده‌نرخێندرێن و ده‌شێ وه‌ک هه‌ر کاڵایه‌کی دیکه‌ بخرێنه‌ بازاڕه‌وه‌!.                                                                                                                     
31-10-2005



 الاتحاد، العدد 1146، الاحد 30/10/2005.[1]