Sunday 8 January 2006

سه‌رانی کورد به‌ ڕدێنی خه‌ڵکی کورد ده‌خه‌نن‌

سه‌رانی کورد به‌ ڕدێنی خه‌ڵکی کورد ده‌خه‌نن‌

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

سه‌رانی سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسیی باشووری کوردستان، وه‌ک پیشه‌ی هه‌میشه‌ییان هه‌ر کارێکی ده‌یکه‌ن، له‌ ئه‌سفه‌ڵتکردنی جاده‌یه‌کی‌ چه‌ندسه‌د میترییه‌وه‌ تا ده‌گاته‌ بناخه‌دانانی سیخوڕخانه‌ و زیندانیش، به‌ نێوی هه‌واڵی خۆش و مزگێنییه‌وه‌ به‌ خه‌ڵکی کوردستانی ڕاده‌گه‌یه‌نن. پێکهاتنی سه‌رکرده‌یه‌تیی پارتیی دیموکراتی کوردستان و یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان، له‌ سه‌ر یه‌کخستنه‌وه‌ی هه‌ردوو کارگێڕییه‌کانیان (هه‌ولێر و سلێمانی)، له‌ زاری سه‌رانی پارتیی و یه‌کیه‌تییه‌وه‌ ڕاگه‌یه‌ندرا و به‌ته‌مایشن وه‌ک جه‌ژنانه‌ی جه‌ژنی قوربان، به‌ خه‌ڵکی کوردستانی پێشکه‌ش بکه‌ن! سه‌رکرده‌یه‌تییه‌ سیاسییه‌کانی باشووری کوردستان، که‌ به‌ کرده‌وه‌ له‌ 1964ه‌وه‌ تا ئه‌وڕۆ، دوو سه‌رکرده‌یه‌تین و وه‌ک دوو فێرگه‌ و ئایدیۆلۆژیا، به‌ نێو هه‌رچی بوون و هه‌رچی شته‌‌ له‌ کوردستاندا، ڕۆچوونه‌‌ته‌ نێو درشت و وردی ته‌واوی شته‌کانه‌وه‌ و مێشکی مرۆڤی کوردیان کردووه‌ته‌ دوو که‌رته‌وه‌ و ‌ برایان کردووه‌ته‌ نه‌یاری برا و یه‌ک به‌ره‌بابیان به‌ سه‌ر دوو جه‌مسه‌ری دژبه‌یه‌کدا به‌شیوه‌ته‌وه‌ و نه‌وه‌ له‌ دوای نه‌وه‌یان، به‌ سڕینه‌وه‌ی ئه‌وی دیکه‌ و نه‌خوێندنه‌وه‌ی ئه‌ولا،  پێگه‌یاندووه‌ و بارهێناوه‌ و په‌روه‌رده‌ کردووه‌، که‌ به‌شه‌ڕ هاتوون، ویستوویانه‌ ته‌واوی کورد لاگری خۆیان بێت و چه‌پڵه‌یان بۆ لێدات و که‌ ئاشتیشبوونه‌ته‌وه‌ ویستوویانه‌ خه‌ڵک هه‌موو ده‌ستخۆشییان لێ بکات و ئافه‌رینیان پێ بڵێ. ته‌نێ دوو ساڵ و چه‌ند مانگێکی نێوان 1991-1994، پێکه‌وه‌ فه‌رمانڕه‌وایی باشووری کوردستانیان کرد و له‌ 1994دا به‌ربوونه‌ یه‌کدی و کار نه‌ما به‌ یه‌کدی نه‌که‌ن و شت نه‌ما به‌ یه‌کدی نه‌ڵێن و هه‌ر ئه‌و ده‌مه‌ش بۆ خۆیان، خه‌ڵکی کوردیان له‌ دوو له‌شکری پڕتفاق و پڕچه‌ک و مه‌زندا به‌یه‌کدا ده‌دا و ئه‌وی ناشێ به‌ یه‌کدی ده‌یانکرد. وه‌نه‌بێ ئه‌و پێکدادان و شه‌ڕ و ماڵواێرانییه‌یان، ته‌نێ ئه‌ندامانی ئه‌و دوو حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتدار و نه‌یارانه‌ی خۆیانی گرتبێته‌وه‌، به‌ڵکه‌ ته‌واوی مێژوویه‌که‌. 1964 تا ئه‌وڕۆ، ته‌واوی کوردی نه‌ک هه‌ر باشووری کوردستان، به‌ڵکه‌ سه‌رتاپای کوردستانی پێوه‌ ده‌تلێته‌وه‌ و ته‌واوی کوردیان تێوه‌ گلاندووه‌. بۆ هه‌موو ئه‌و چه‌وتی و هه‌ڵه‌ و نه‌هامه‌تی و وێرانکارییه‌ی، که‌ سه‌رانی ئه‌و دوو حیزبه‌، به‌ سه‌ر کوردیاندا هێناوه‌، هه‌رگیز ڕۆژێک له‌ ڕۆژان داوای به‌خشین و لێخۆشبوونیان له‌ نه‌ته‌وه‌ی کورد نه‌کردووه، به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ پێیانوابووه‌، به‌و شه‌ڕانه‌یشیان خزمه‌ت به‌ نه‌ته‌وه‌ی کورد و پرسی گه‌لی کوردستان ده‌که‌ن و گه‌ره‌که‌ خه‌ڵکی کورد له‌وه‌شدا پشتیان بگرێت و ده‌ستخۆشییان لێ بکات.‌ ئێستا به‌ قسه‌ی خۆیان پێکهاتوون و یه‌ک حکوومه‌ت و یه‌ک کارگێڕی و یه‌ک ده‌سه‌ڵات له‌ باشووری کوردستان، جێی دوو حکوومه‌ت و دوو کارگێڕی و دوو ده‌سه‌ڵات ده‌گرێته‌وه‌. وه‌ک له‌ گوتاری هه‌ردوو لایاندا خویا ده‌بێت، هه‌رچه‌نده‌ بۆ خۆیان نکۆڵیی لی ده‌که‌ن، هه‌مدیس نه‌خشه‌ی نگریسی په‌نجا- په‌نجا، وه‌ک بڵیی هه‌رگیز نه‌زانن چۆن بووه‌، تاقی ده‌که‌نه‌وه:
سه‌رۆکایه‌تیی هه‌ریم بۆ پارتیی، جێگریی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم بۆ یه‌کیه‌تیی.
سه‌رۆکایه‌تیی حوکوومه‌ت بۆ پارتیی، جێگریی‌ ‌بۆ یه‌کیه‌تیی.
سه‌رۆکایه‌تیی په‌رله‌مان بۆ یه‌کیه‌تیی، جێگریی بۆ پارتیی.
 یازده‌ وه‌زیر بۆ پارتیی و یازده‌ وه‌زیریش بۆ یه‌کیه‌تیی(دوو تیمی تۆپیپێی ته‌واون!).
پێنج وه‌زاره‌تیش بۆ تورکمان و کلدۆئاشووری و یه‌کگرتووی ئیسلامی و کۆمۆنیست و...
ئه‌م شێوه‌ ده‌سه‌ڵات و فه‌رمانڕه‌واییه‌یان، تا کۆتایی ساڵی 2007  به‌رده‌وام ده‌بێت وه‌ک خۆیان ده‌ڵێن، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌وده‌م "ده‌ڤه‌ره‌کانی که‌رکووک و خانه‌قین و...ئه‌وانه‌یش بێنه‌وه‌ سه‌ر کوردستان"[1] و دوای ئه‌وه‌یش پۆسته‌کانی پارتیی و یه‌کیه‌تیی جێگۆڕکێیان پێ ده‌کرێن و ئه‌وانه‌ی پارتیی ده‌درێنه‌ یه‌کیه‌تیی و ئه‌وانه‌ی یه‌کیه‌تییش ده‌درێنه‌ پارتیی.
ئه‌وه‌ جۆری حوکوومه‌ت و یه‌کگرتنه‌وه‌‌که‌یان ده‌بێت و ده‌شڵێن: په‌نجا- په‌نجا نییه‌!
ئه‌و دوو سه‌رکرده‌یه‌تییه، ‌جاران، که‌ جاڕی ‌جه‌نگیان ده‌دا و ڕاوی یه‌کدی و ڕه‌شبگیریان ده‌کرد، هه‌رگیز پرسی هیچ کوردێکیان نه‌ده‌کرد و هه‌ر بۆ خۆیان ئه‌و بڕیاره‌یان ده‌دا. ئێستایش، که‌ ئاشتی ده‌که‌ن و یه‌کده‌گرنه‌وه، به‌ڵێ کارێکی باش ده‌که‌ن، لێ که‌س، ته‌نانه‌ت حیزبه‌ کوردستانییه‌ دۆست و نێزیکه‌کانی خۆیشیان ناخوێننه‌وه‌ و هیچ له‌و حیزبانه‌یش په‌ی به‌ په‌نا و پێج و دیوه‌ شاره‌وه‌کانی ژێربه‌ژێریی پێکهاتنه‌که‌یان نابات. ئێستا بۆ ئه‌و ڕێککه‌وتنه‌یان دیسانه‌وه‌ ده‌یکه‌نه‌وه‌ شایلۆغان و ده‌شیانه‌و‌ێت هه‌موو کورد بۆیان هه‌ڵپه‌ڕێت و سووڕ بدات. ‌ یازده‌ دوازده‌ ساڵه‌ هه‌موو کورد هاوار ده‌کات و داوایان لێ ده‌کات پێک بێن و یه‌ک کارگێڕی و یه‌ک ده‌سه‌ڵات دامه‌زرێنن، نه‌یانده‌کرد و خواستی خه‌ڵکی کوردیان ده‌خسته‌ ده‌فته‌ر و بلۆکه‌ دۆلار و چه‌کمه‌ی به‌رپرس و چه‌کداره‌کانیانه‌وه‌. ئێستا ئه‌و پێکهاتنه‌یان له‌ خه‌ڵکی کورد کردووه‌ به‌ کارێکی یه‌کجار گرنگ و منه‌ت به‌ سه‌ر خه‌ڵکی کورددا ده‌که‌ن، وه‌ک بڵێیت گه‌لی کورده، خه‌ڵکی کورده‌، مرۆڤی ئاسایی کورده‌، جه‌نگیوه‌ و ده‌ستی خستووه‌ته‌ خوێنی برا[2] و که‌س و خزم و هاوڕێ و هاوزمان و هاووڵاتی خۆی و شه‌ڕی براکوژی و خۆکوژی و کوردکوژیی ئافراندووه‌. له‌ مانگی فێبریوه‌ریی 2006دا، واته‌: یه‌ک مانگی تر، ده‌کاته‌ 42 ساڵی ته‌واو، گه‌لی کوردستان له‌ نێوان دوو سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسییدا ده‌به‌شرێته‌وه‌ و پاژ ده‌کرێت و به‌ گژ یه‌کدیدا ده‌درێت و هه‌رچی شته‌ لێی ده‌کرێت‌ به‌ دوو و به‌ دوو جۆری یه‌کجار جیاواز، دیرۆکی ده‌نووسرێت و شه‌هیدی لێ ده‌کرێت به‌ خائین و خۆفرۆش و خائین و خۆفرۆشیشی لێ ده‌کرێت به‌ شه‌هید. ئه‌م به‌ره‌بابیان ئه‌وی دیکه‌ی پێ شه‌یتانه‌ و ئه‌وانه‌ی خۆیشی پێ فریشته‌ن و ئه‌و به‌ره‌بابیشیان هه‌روا. چه‌نده‌ بڕوام به‌ یه‌کگرتنه‌وه‌ی کاتۆلیک و پرۆتستانت و ئه‌رته‌دۆکس هه‌یه‌ و چه‌نده‌ بڕوام به‌ یه‌کگرتنه‌وه‌ی شیعه‌ و سوننه‌ هه‌یه‌، هه‌ر هێنده‌یش بڕوام به‌ یه‌کگرتنه‌وه‌ی پارتیی و یه‌کیه‌تیی هه‌یه. تاکه‌ یه‌کگرتنه‌وه‌ و یه‌کخستنه‌وه‌یه‌کی ماڵی کورد و ده‌سه‌ڵاتی کورد و گه‌لی کورد، له‌ نه‌مانی مۆنۆپۆڵی ده‌سه‌ڵاتی پارتیی و یه‌کیه‌تییدا ده‌بینم. تا خه‌ڵکی کورد بۆ خۆی نه‌بێته‌ خاوه‌نی بڕیار و ده‌سه‌ڵات و کارگێڕی و دارایی و هێز و خاوه‌نی خۆی، گشت پێکهاتن و یه‌کخستنه‌وه‌ و یه‌کگرتنه‌وه‌یه‌ک به‌ پینه‌وپه‌ڕۆ و کارێکی نیوه‌چڵ و وشکه‌که‌ڵه‌ک ده‌زانم و هه‌رگیز دڵیشم خۆش ناکه‌ن[3].     


 8/1/2006

 1 ئه‌مان چاره‌نووسی ئه‌و ده‌ڤه‌رانه‌یشیان داوه‌ته‌ ده‌ست ئامار و ڕاپرسییه‌وه‌ و هه‌ر به‌وه‌یش بۆ خۆیان گومانیان خستووه‌ته‌ سه‌ر کوردستانیه‌تییان و به‌و جۆره‌ بیرکردنه‌وه‌ و نه‌خشانه‌یشیان، ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌ڤه‌رانه به‌ ئامار و ڕاپرسی نه‌گه‌ڕینه‌وه‌‌ سه‌ر، خۆیان گوته‌نی"هه‌رێمی کوردستان"، ئه‌وا ئیدی کوردستان نین و ده‌بێ ده‌ستیان لێ بشۆن!                                                                              
چه‌ندین ماڵه‌ کورد، چه‌ندین دایک و باوک، کوڕێکیان له‌ به‌ری پارتیی و یه‌کێکیان له‌ به‌ری یه‌کیه‌تیی بووه‌ و له‌ دوو به‌ره‌ی دژبه‌یه‌ک و به‌رانبه‌ر یه‌کدی جه‌نگاون و ئه‌میان له‌ملا و ئه‌ویان له‌ولا کوژراوه‌.
3 دوێنێ شه‌و ده‌وروبه‌ری کاتژمێری یازده‌ونیو دۆستێکی کوردم، که‌ خه‌ڵکی ده‌وروبه‌ری "بتلیس"ه‌، زه‌نگێکی بۆ لێدام و زۆر به‌ گه‌رمی گوتی:"چه‌عڤێ ته‌ و مه‌ ڕوون". گوتم:"چما!". گوتی:"چی چما! ژبه‌ر لهه‌ڤهاتنا سه‌رۆکێن مه‌". گوتم:"وه‌ی مالێ ته‌ ئاڤا، ئه‌ڤ جارا چه‌نده‌ کو وان لهه‌ڤ تێن و توجارا ژی لهه‌ڤ ناێین!".