ئیدی وا دێره‌ بۆ که‌رکووک

ئیدی وا دێره‌ بۆ که‌رکووک

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

له‌ شاری له‌نده‌ن و له‌ هۆڵیکی زانستگه‌ی له‌نده‌ن، له‌ نێزیکی وێستگه‌ی قه‌تاری ژێرزه‌وینی ڕه‌سڵ سکوێر(Russel Square)، له‌ ڕۆژی21-1-2007 دا، چه‌ند که‌سێک بۆ ماوه‌ی شه‌ش سه‌عات و نیو کۆبوونه‌وه‌ و قسه‌وباسیان کرد. به‌شێک له‌و که‌سانه‌ له‌ کوردستانه‌وه‌ هاتبوون و به‌شێکیشیان له‌ ئه‌وروپا ده‌ژین. خه‌ڵکانێکی زۆر که‌م و دیاریکراوی دانیشتووی شاری له‌نده‌نیش، که‌ پێوه‌ندێکیان به‌ کۆمه‌ڵه‌ی کوردی و ئه‌وانه‌وه‌ هه‌یه‌، نامه‌ی تایبه‌تی بانگهێشتنیان بۆ نێردرابوو‌ و بانگکرابوون بۆ ئاماده‌بوون له‌و دانیشتنه‌دا. خڕبوونه‌وه‌ی ئه‌و به‌ڕێزانه‌ بۆ باسکردنی پرسی که‌رکووک و بڕگه‌ قانوونی 140‌ بوو. ئه‌وه‌یشی ئه‌و جڤینه‌که‌ی سازکردبوو، ده‌سته‌یه‌ک بوون‌ به‌ نێوی"ده‌سته‌ی پشتیوانیی که‌رکووک".  تا ڕۆژی دوای کۆتایی ئه‌و جڤینه‌ هیچ میدیایه‌کی کورد چ له‌ کوردستان و چ له‌ ده‌رێی کوردستان، تاکه‌ یه‌ک وشه‌یشیان له‌مه‌ڕ ئه‌و‌ جڤینه‌وه‌ نه‌نووسی‌ و په‌خش نه‌کرده‌وه‌‌. دوای ته‌واوبوونی جڤینه‌که‌ له‌ ماڵپه‌ری ئینته‌رنێتی یه‌کگرتووی ئیسلامیدا باسکرا، ئه‌ویش له‌ باسی یه‌کێک له‌ به‌شداربووانی جڤینه‌که‌دا، که‌ وه‌زیرێکی سه‌ر به‌ یه‌کگرتووی ئیسلامی بوو و دۆکتۆر نووری تاڵه‌بانییش، که‌ بۆ خۆی یه‌کێک بوو له‌ به‌شداربووانی ئه‌و جڤینه‌، ئه‌و گوتاره‌ی که‌ له‌ جڤینه‌که‌دا خوێندبوویه‌وه‌، بڵاو کرده‌وه‌. به‌ ‌ماڵپه‌ڕه‌که‌ی یه‌کگرتوو و گوتاره‌که‌ی دۆکتۆر تاڵه‌بانی، من بۆ خۆم ئاگاداری ئه‌و هه‌واڵه‌ بووم.

دوو مانگێکی تر ده‌کاته‌ چوار ساڵ، حوکوومه‌تی به‌عس ڕووخاوه‌ و که‌رکووک و ده‌ڤه‌ره‌کانی دیکه‌ی کوردستانیش "ئازاد" کراون، به‌ڵام چ ئازادییه‌ک! سه‌رانی کورد و ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، هه‌ر له‌ ڕۆژی یه‌که‌می چوونه‌ نێو که‌رکووکیانه‌وه‌، به‌ سیاسه‌تێکی دووناسیاسه‌ت  و دووفاقی و دووحیزبی و دووده‌سه‌ڵاتی و ناته‌با و بێبه‌رنامه‌ و بێنه‌خشه‌وه‌ چوونێ.

به‌ گوێره‌ی هه‌ردوو قانوونی 58 و 140ی شه‌رمهێنه‌ر و نه‌فره‌تلێبووی ده‌ستووره‌که‌ی عیراق‌، که‌ سه‌رانی کورد هه‌ر به‌ مۆرکردنی و قایلبوون پێی، به‌وه‌ی چاره‌نووسی که‌رکووک به‌ ده‌نگدان و ڕاخوازیی یه‌کلا بکرێته‌وه‌، بۆ خۆیان کوردستانیبوونی که‌رکووکیان خسته‌ ژێر گومانه‌وه‌ و ده‌ستبه‌رداری مێژوویه‌کی سه‌دان ساڵه‌ و ڕاستییه‌کی حاشاهه‌ڵنه‌گر و گومانلێنه‌کراوی وه‌ک کوردستانیه‌تیی که‌رکووک بوون.

به‌ گوێره‌ی قانوونی 140ی نه‌فره‌تلێبوو و سروشتاندنی ڕه‌وشی که‌رکووک، ده‌بێ تا کۆتایی مانگی سێیه‌می 2007، ته‌واوی ده‌ڤه‌ر و شارۆچکه‌ دابڕاوه‌کانی ئوستانی که‌رکووک، وه‌ک خورماتوو، کفری، که‌لار و چه‌مچه‌ماڵ بگێڕدرێنه‌وه‌ سه‌ر که‌رکووک، به‌ڵام تا ئێستا یه‌ک گوند، یه‌ک کۆڵان، یه‌ک میتر خاک و تاکه‌ یه‌ک ماڵی ئه‌و شوێنانه‌ نه‌گێڕدراوه‌ته‌وه‌ سه‌ر که‌رکووک و کۆتایی مانگی سێیه‌میش که‌متر له‌ دوو مانگی ماوه‌!

به‌ گوێره‌ی قانوونی 140ی نه‌فره‌تلێبوو، ده‌بێ له‌ پێش کۆتایی ساڵی 2007دا، ته‌واوی کوردی ئاواره‌ و وه‌ده‌رنراو له‌ که‌رکووک بگێڕدرێنه‌وه‌ که‌رکووک و عه‌ره‌بی هه‌نارده‌ی[1] سه‌رده‌می به‌عس و عه‌ره‌باندنیش بگێڕدرێنه‌وه‌ خاک و وڵاتی خۆیان، لێ تا ئێستا وه‌ها کارێک نه‌کراوه‌ و هه‌رچی عه‌ره‌بی هه‌نارده‌ن هه‌ر له‌ که‌رکووکن و ئاواره‌ی که‌رکووکیش ئه‌گه‌ر به‌شێکیشی گه‌ڕابێته‌وه‌، له‌ خاک و ماڵی خۆیاندا(که‌رکووک) ئه‌وان هه‌ر ئاواره‌ن و له‌ خراپترین ڕه‌وشدا ده‌ژین.

به‌ گوێره‌ی قانوونی 140ی نه‌فره‌تلێبوو، ده‌بێ دوای گێڕانه‌وه‌ی شارۆچکه‌ و ده‌ڤه‌ره‌ قرتاوه‌کانی که‌رکووک بۆ سه‌ر که‌رکووک و دوای گێڕانه‌وه‌ی عه‌ره‌بی عه‌ره‌باندن بۆ وڵاتی خۆیان و دوای گێڕانه‌وه‌ی کوردانی ئاواره‌ بۆ که‌رکووک، ئامار و سه‌رژمێرییه‌ک ئه‌نجام بدرێت. ته‌واوی ئه‌و کارانه‌ ده‌بێ پێش کۆتایی 2007 بکرێن، لێ هێشتا یه‌که‌م هه‌نگاو بۆ یه‌که‌م کار نه‌نراوه‌!

سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسیی کوردستان و ده‌سه‌ڵاتی کورد له‌ که‌رکووک تا ئێستا ناوه‌ به‌عسی و عه‌ره‌بێنراوه‌کانی یه‌ک گه‌ڕه‌ک و یه‌ک جاده‌ی که‌رکووکیان نه‌گۆڕیوه‌. میدیاکانی کوردستان به‌ ته‌له‌ڤزیۆن و ڕادیۆ و ڕۆژنامه‌ و ته‌نانه‌ت ماڵپه‌ڕی حیزبه‌کان و ده‌سه‌ڵاتی کوردیشه‌وه‌ تا ئێستا زۆر بێشه‌رمانه‌ و بێئاوڕووانه‌ و بێ ئه‌وه‌ی هیچ بیرێکی لێ بکه‌نه‌وه‌، که‌ باسی گه‌ڕه‌که‌کانی که‌رکووک ده‌که‌ن و نێویان ده‌به‌ن، هه‌ر ناوه‌ به‌عسی و عه‌ره‌بێنراوه‌کانی سه‌رده‌می به‌عس به‌کار ده‌به‌ن. بۆ نموونه‌ ده‌ڵێن: گه‌ڕه‌کی ئه‌لعورووبه(العروبة)‌، گه‌ڕه‌کی ئه‌لواسیتی(الواسطي)، گه‌ڕه‌کی ئه‌لموسه‌ننا (المثنی)، گه‌ڕه‌کی ئه‌لجاحیز(الجاحظ)، گه‌ڕه‌کی ئه‌لحوڕییه(الحریة)‌، گه‌ڕه‌کی ئه‌لحه‌ججاج(الحجاج)، دوورلئه‌من(دورالامن)، گه‌ڕه‌کی ئه‌ششورته(الشرطة)‌ و....له‌ هه‌موویش دزێوتر و ناحه‌زتر، گه‌ڕه‌کی ئه‌لبه‌عس(البعث)، له‌ کاتێکدا که‌ نێوی به‌عس له‌ هیچ شوێنێکی عیراق و له‌ نێو عه‌ره‌بی عیراقیشدا نه‌ماوه، که‌چی له‌ که‌رکووک، به‌ سایه‌ی سه‌ری ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستانه‌وه‌ هه‌ر ماوه‌ و بۆ خۆیان،‌ وه‌ک بڵێی له‌ زاریان خۆش بێت، هه‌ر ده‌یڵێنه‌وه‌!

به‌ گوێره‌ی قانوونی 140ی نه‌فره‌تلێبوو، کێشه‌ی که‌رکووک له‌ چوارچێوه‌ی عیراقدا و عیراقییانه‌ و به‌ هاوئاهه‌نگیی له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌ عیراقی و نه‌ته‌وه‌جیاواز و هێزه‌جیاوازه‌کاندا چاره‌سه‌ر ده‌کرێت. تورکیایش هه‌میشه‌ وه‌ک "مشته‌ی نێو هه‌مبانه‌که" ئاماده‌یه‌ و له‌سه‌ر پێیه‌ و هه‌رده‌م مرخی له‌ که‌رکووک خۆش کردووه‌ و به‌ هی خۆی ده‌زانێت و پشتی شۆڤینیستانی تورکمانی که‌رکووک ده‌گرێت و له‌گه‌ڵ هه‌موو ‌‌جیهاندا و ته‌نانه‌ت له‌ته‌ک شه‌یتانیشدا دژی کورد هاریکاریی ده‌کات، که‌چی سه‌رانی کورد ناتوانن بۆ یه‌ک جاریش، ئه‌گه‌ر وه‌ک کورد، له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌نده‌ ئابووری و پێوه‌نده‌کانیان له‌گه‌ڵ تورکیادا ناوێرن، هه‌ر هیچ نه‌بێت"عیراقییانه‌" و بڕێک به‌ توندیی به‌رپه‌رچی تورکیا بده‌نه‌وه. سه‌رانی کورد‌ بۆ خۆیان ماف به‌ تورکیا ده‌ده‌ن و ڕێگه‌ی بۆ خۆش ده‌که‌ن، که‌ خۆ له‌ پرسی که‌رکووک هه‌ڵقورتێنێت و خۆ به‌ خاوه‌نی که‌رکووک بزانێت. به‌وه‌ی که‌ هه‌ر جا نا جارێک بانگهێشتنی تورکه‌کان ده‌که‌ن بۆ "سه‌ردانی که‌رکووک و ئاگاداربوون له‌ نزیکه‌وه‌ له‌ ڕه‌وشی تورکمانه‌کان و که‌رکووک"[2]، بۆ خۆیان تورکیا ده‌که‌نه‌ خاوه‌نی که‌رکووک یا هیچ نه‌بێت خاوه‌ن به‌ش له‌ که‌رکووک. ئه‌گه‌ر که‌رکووک، وه‌ک سه‌رانی کورد مۆریان کردووه‌، پرسێکی عیراقییه‌، ئیدی تورکیا چ مافێکی به‌سه‌ره‌وه‌ هه‌یه‌! سه‌رانی کورد ئه‌گه‌ر بڕێک بوێر بووایه‌ن و چاوه‌خواری به‌رژه‌وه‌نده‌ ئابووری و پێوه‌ند و گرێدراوییه‌کانیان له‌گه‌ڵ تورکیادا نه‌بووایه‌ن، ئه‌وا به‌ هێنانه‌گؤڕێی باسی ڕه‌وشی باکووری کوردستانی بنده‌ستی تورکیا له‌گه‌ڵ تورکه‌کاندا و به‌ دنه‌دانی په‌که‌که‌ و خه‌ڵکانی دیکه‌ی دژ به‌ تورکیا، تورکیایان هه‌راسان و که‌لله‌یی ده‌کرد و گوشاره‌که‌ی سه‌ر خۆیانیش، که‌ هه‌میشه‌ وه‌ک گیسکه‌که‌ی هه‌یاسی لێکردوون، که‌م ده‌کرده‌وه.‌  

ئه‌وه‌ی بۆ میلیۆنان کورد و  بۆ من جێی پرسیاره‌، پرسێکی چاره‌نووسازی وه‌ک که‌رکووک، که‌ گرنگترین پرسی سیاسی و مه‌زنترین کێشه‌ و ئاڵۆزترین گرێکوێره‌ی نێوان خه‌ڵکی کوردستان و بزاڤی ڕزگاریخوازی کوردستان و حوکوومه‌تی نێوندیی عیراق بووه‌ له‌ هه‌موو سه‌رده‌مێکدا و له‌وه‌تی عیراق دامه‌زراوه‌، چۆن وه‌ها له‌ هۆڵێکی داخراوی شارێکی ئه‌وروپاییدا و له‌ نێو بازنه‌یه‌کی داخراوی چه‌ند که‌سێکدا، که‌ ئه‌گه‌ر نه‌ڵێم هه‌ر هه‌موو به‌ڵام زۆریان، سه‌روسه‌ودایه‌کیان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵات و حیزب و ده‌سگا و کارگێڕییه‌کانی کوردستاندا هه‌یه‌، ده‌خرێته‌ به‌رباس و قسه‌ی له‌سه‌ر ده‌کرێت! دیاره‌ من گومانم له‌ دڵسۆزیی و شه‌که‌تبوونی هیچ یه‌کێک له‌و هێژایانه‌ نییه، لێ به‌ من ‌پرسی که‌رکووک، پرسی ته‌واوی خه‌ڵکی کوردستانه‌ و پرسی خه‌ڵکه‌ و پرسی مرۆڤی ئاسایی کورد و ناکوردی کوردستانه‌. پرسی که‌رکووک، پرسێکه‌ پێوه‌ندی به‌ ته‌واوی مرۆڤه‌کانی دانیشتووانی کوردستان، ته‌واوی کوردستانه‌وه، هه‌یه‌ و هه‌موو که‌س بۆی هه‌یه‌ و ده‌بێت له‌ باسکردنی و قسه‌له‌سه‌رکردنیدا به‌شدار بێت. پرسی که‌رکووک، ده‌بێ له‌ پرسی نێو  هۆڵی داخراو و بازنه‌ی داخراو و کۆڕی حیزب و گرۆ و کارگێڕی و ده‌سه‌ڵاته‌وه‌، بکرێته‌ پرسی خه‌ڵک، پرسی ته‌واوی خه‌ڵک، پرسی نێو جاده‌ و کۆڵان و گه‌ڕه‌ک و کارگه‌ و کێڵگه‌ و خێزان و خوێندنگه‌ و پرسی هه‌ژار و ئاواره‌ و چینه‌ داڕزاوه‌کانی کوردستان.

سه‌رکردیه‌تیی سیاسی کوردستان، زۆر دره‌نگئاخێزانه‌ و خاووخلیچکانه‌ ده‌جووڵێته‌وه و ‌ به‌ مه‌به‌ست یا بێ مه‌به‌ست، به‌م ڕه‌وته‌ کیسه‌ڵییه‌ی بۆ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی که‌رکووک و ده‌ڤه‌ره‌کانی دیکه‌ی له‌ کوردستان قرتێنراو بۆ سه‌ر کوردستان، که‌ له‌ ماوه‌ی سێ ساڵدا هیچ نه‌کراوه‌ و له‌ ماوه‌ی ئه‌م ساڵی 2007 ه‌دا ده‌بێ هه‌موو کاره‌کان ته‌واو بن، هه‌رگیز پێناچێت به‌م ماوه‌ کورته‌ فریای هیچ بکه‌وێت و پێده‌چێت گه‌لێک دێر بێت.

من به‌ ده‌ستی خۆم نییه‌ و خۆیشم به‌ ناڕاست نازانم و پێشموایه‌ ته‌واوی خه‌ڵکی‌ کوردستانیش، بێجگه‌ له‌ خه‌ڵکانی ده‌سه‌ڵات و سه‌ر به‌ ده‌سه‌ڵات و حیزبییان، وه‌ک من بیر ده‌که‌نه‌وه‌، گومانم له‌ ڕاستگۆیی و به‌ته‌نگه‌وه‌هاتن و دڵسۆزیی سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسیی کورد هه‌یه‌، له‌مه‌ڕ پرسی که‌رکووک. ئه‌وه‌ی بۆ ته‌واوی خه‌ڵکی کوردستان و بۆ من جێی پرسیاره‌ و سه‌رێشه‌م بۆ دروست ده‌کات و نیگه‌رانم ده‌کات ئه‌وه‌یه‌،  ئه‌گه‌ر له‌ ده‌نگدان و ڕاخوازی و ڕیفراندۆمه‌که‌دا دۆڕان و که‌رکووک "به‌ قانوون" نه‌گێردرایه‌وه‌ سه‌ر کوردستان و له‌ کوردستان به‌ ته‌واوی قرتێنرا، ئیدی ته‌واو"ئاو بێنه‌ ده‌ست بشۆ"! ئه‌وده‌می چ ده‌ڵێن و چۆن به‌رسڤی نه‌وه‌کانی داهاتووی کورد و مێژوو ده‌ده‌نه‌وه‌!!! سه‌رانی کورد، ئه‌گه‌ر تا ئێستا نه‌یانزانیوه‌، یا خۆیانی لێ گێل ده‌که‌ن، گه‌ره‌که‌ ئه‌وه‌ بزانن، که‌ که‌رکووک به‌ قانوون نه‌ عه‌ره‌بینراوه‌ و به‌ قانوونیش ناگه‌ڕێته‌وه‌ و  ناکرێته‌وه‌ کوردستان، به‌ڵکه‌ که‌رکووک بۆ خۆی کوردستانه‌ و هه‌موو منجه‌منج و لێوه‌له‌رزه‌ و گومان و سازشکارییه‌ک له‌سه‌ر کورردستانیبوونی که‌رکووک، ناپاکییه‌ به‌رانبه‌ر گه‌وره‌ترین پرسی گه‌لی کوردستان[3].  

31-1-2007

   

---

 [1] ئه‌گه‌ر به‌ عه‌ره‌بی عه‌ره‌باندنی که‌رکووک بگوترێ"هاورده‌" ده‌کاته‌ ئه‌وه‌ی که‌ بۆ که‌رکووک هێنراون. من که‌ ده‌ڵێم "هه‌نارده‌" مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌، که‌ له‌ لایه‌ن ڕێژیمی به‌عسه‌وه‌ نێردراون و به‌عس هه‌ناردوونی. هیچ یه‌کێک له‌و دوو وشه‌یه‌ هه‌ڵه‌ نییه‌.                                                                                 

[2] چه‌ندین جار جه‌لال تاڵه‌بانی بۆ خۆی بانگهێشتنی شاندی تورکی بۆ که‌رکووک کردووه‌. له‌م به‌ینه‌یشدا عه‌دنان موفتی، سه‌رۆکی په‌رله‌مانی کوردستانیش، بانگهێشتنی تورکانی کرده‌وه‌ بۆ که‌رکووک. بانگهێشتنی تورکان بۆ که‌رکووک، کراوه‌یه‌ و سه‌رانی کورد هه‌میشه‌ئاماده‌ن له‌ خزمه‌تیاندا بن.

[3] که‌ ده‌گوترێ پرسی که‌رکووک، مه‌به‌ست ته‌واوی که‌رکووک و هه‌موو ده‌ڤه‌ره‌کانی تریشه‌، وه‌ک مووسڵ(ته‌واوی مووسڵ) و مه‌خموور و خانه‌قین و مه‌نده‌لی و شاره‌بان و  به‌دره‌ و جه‌سسان و به‌شێکیش له‌ ئوستانی کووت.                                                                                                          

فایلداره‌ ئاشکراکان

فایلداره‌ ئاشکراکان

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

ڕۆژانی 7-8 مانگی یه‌که‌می ساڵی 2007 یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان، خڕبوونه‌وه‌یه‌کی به‌ نێوی "پلینیۆم" به‌ سه‌رۆکایه‌تیی جه‌لال تاڵه‌بانی، سکرتێری گشتیی یه‌کیه‌تیی، له‌  قه‌ڵاچوالان(سلێمانی) ساز کرد. ئه‌و خڕبوونه‌وه‌یه‌ بۆ هه‌ر مه‌به‌ستێک ساز کرابێت، کارێکی که‌ ئه‌نجامی دا، به‌ فه‌رمی و به‌ ئاشکرا لابردنی تۆمه‌تی سیخوڕیی له‌سه‌ر و لێخۆشبوون بوو له‌ جه‌ند ئه‌ندامیکی سه‌رکرده‌یه‌تیی یه‌کیه‌تیی، که‌ به‌ فایلدار ناسرابوون. ئه‌و که‌سانه‌: سه‌عدی پیره‌، شاڵاوی عه‌لی عه‌سکه‌ری، مسته‌فا چاوڕه‌ش و ئاسۆ ئه‌ڵمانی بوون. ئه‌وه‌ی له‌و خڕبوونه‌وه‌یه‌دا ئه‌نجام درا بێجگه‌ له‌ گاڵته‌جاڕی و خۆڵکردنه‌ نێو چاوی خه‌ڵک زیاتر شتێکی دیکه‌ نه‌بوو، چونکه‌:                                                                                

1. ئه‌و فایلدارانه‌، که‌ به‌ حیساب له‌و جڤینه‌دا له‌ تاوانه‌کانیان خۆش بوون، ته‌واوی ئه‌و ماوه‌یه‌ی که‌ تۆمه‌ته‌که‌یشیان له‌ سه‌ر بوو، هه‌رگیز له‌ ده‌رێی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی نه‌بوونه‌ و به‌رده‌وامیش کاره‌ حیزبی و  کارگێرییه‌ فه‌رمی و سیاسییه‌کانی خۆیان وه‌ک ئه‌ندامگه‌لێکی یه‌کیه‌تیی هه‌ڵسووڕاندووه‌‌. هه‌ر بۆ نموونه‌، سه‌عدی پیره‌، که‌ به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی هه‌ولێری یه‌کیه‌تییه‌، پێشتریش هه‌روا بووه‌ و مسته‌فا چاوڕه‌ش، که‌ سه‌رکرده‌یه‌کی له‌شکریی یه‌کیه‌تییه‌، پێشتریش هه‌روا بووه‌ و شاڵاوی عه‌لی عه‌سکه‌ریییش، به‌رپرسی پاساوه‌نانی کارگه‌که‌ی تاسلووجه‌یه‌، که‌ پاسه‌وانه‌کانی چه‌ندین کارگه‌ریان دایه‌ به‌ر گولله‌، که‌واته‌ به‌ نه‌به‌خشراوی و به‌ به‌خشراوی، ئه‌وانه‌ به‌شێک بوونه‌ له‌ ده‌سگه‌کانی  یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی و لێی جوێ نه‌بوونه‌ته‌وه‌ و کاری خۆیانیش به‌ ته‌واوی هه‌ر کردووه‌.                                                   

2. فایلدارانی نێو یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی، ته‌نێ ئه‌و چوار که‌سه‌ نه‌بوونه‌ و نین، به‌ڵکه‌ ده‌یان و سه‌دانی وه‌ک ئه‌وانه‌ و له‌وانه‌ زه‌لامتر له‌ نێو ئه‌و حیزبه‌دا هه‌بوونه‌ و هه‌ن. ڕه‌نگه‌ ئه‌و چوار که‌سه‌ له‌ بێبه‌ختی و چاره‌ڕه‌شیی خۆیان، وه‌ک به‌ختیاران و زوووه‌خۆکه‌وتووانی دیکه‌، فریا نه‌که‌وتبن له‌ کاتی فڕکان فڕکانه‌که‌دا فایله‌کانیان وه‌شێرن تا به‌و ئه‌نجامه‌ نه‌گات. یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی، بۆ ئاشکرانه‌کردن و داپۆشین و له‌ ڕاستیشدا بۆ به‌خشینی فایل و فایلدارانی دیکه‌ی نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی حیزبه‌که‌یان، ئه‌و شانۆییه‌یان‌ ئه‌نجام دا و به‌ ده‌رکردنی بڕیاری به‌خشین له‌و فایلدارانه‌، سه‌رانی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کارێکی وایان کرد، که‌ ئیدی باسوخواسی فایل و فایلداریی، ئه‌گه‌ر جاروبار له‌ خه‌ڵکانێکی لاسار و بڕێک چه‌مووشی نێو حیزبه‌که‌یانه‌وه‌ هاتبێته‌ گۆڕێ، به‌ ته‌واوی داخرێت و بپێچرێته‌وه‌ و خه‌ڵکانی له‌و جۆره‌یش ده‌مکوتکرێن.                                                                                                                   

3. جه‌لال تاڵه‌بانی، که‌ بۆ له‌ سێداره‌دانی سه‌رانی ڕێژیمی به‌عسی عیراق، قایل نه‌ده‌بوو بڕیاره‌که‌ مۆر بکات و بیانوویشی بۆ ئه‌وه‌ هه‌میشه‌ ئه‌وه‌ بوو، که‌ ئه‌و پیاوێکی قانوونییه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ وه‌ها کارێک ناکات. هه‌ر له‌و قانوونه‌ی، که‌ جه‌لال تاڵه‌بانی پێش پتر له‌ په‌نجا و چه‌ند ساڵ خوێندوویه‌تی و له‌ هه‌موو قانوونێکی ئه‌م جیهانه‌دا باسی ئه‌وه‌ ده‌کرێت، که‌ شتێک هه‌یه‌ پێی ده‌گوترێ"مافی گشتی" یا "مافی خه‌ڵک" یا "مافی کۆمه‌ل". به‌ گوێره‌ی ئه‌وه‌، هه‌موو تاوانێک له‌ جۆری  سیخوڕی بۆ بێگانه‌ و خزمه‌تکردن به‌ دوژمن، ده‌که‌ونه‌ چوارچێوه‌ی ناپاکی و خیانه‌ته‌وه‌، له‌ وڵات و گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ و خاک و خه‌ڵک و کۆمه‌ڵ. ئه‌و تاوانه‌ی ئه‌و فایلدارانه‌ ئه‌نجامیان داوه‌، تاوانێکه‌ ڕێک ده‌که‌وێته‌ ئه‌و چوارچێوه‌یه‌وه‌ و تاوانێک نییه‌ ته‌نیا به‌رانبه‌ر یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان کرابێت. ئه‌وانه‌ که‌ سیخوڕییان کردووه، بۆ لایه‌نێک و ده‌سه‌ڵاتێکیان کردووه‌، که‌ حوکوومه‌تی عیراق بووه‌ و حوکوومه‌تی عیراقیش ته‌نیا دژ به‌ یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی نه‌بووه‌، به‌ڵکه‌ بێجگه‌ له‌‌وانه‌ی له‌ خزمه‌تیدا بوونه‌‌ وه‌ک جاشه‌ کورده‌کان و سیخوڕان و خه‌ڵکانی خۆفرۆش، ئیدی دژی ته‌واوی خه‌ڵکانی نابه‌عسی ‌ کوردستان و چه‌پ و شیعه‌ی عیراق بووه‌. بۆیه‌ نه‌ یه‌کیه‌تیی نیشتمانی و نه‌ جه‌لال تاڵه‌بانی و نه‌ هیچ سه‌رکردیه‌کی دیکه‌، مافی ئه‌وه‌یان نه‌بووه‌ و نییه‌، بڕیاری لێخۆشبوون بۆ ئه‌و فایلدارانه‌‌ ده‌رکه‌ن، به‌ڵکه‌ ئه‌وانه‌ و ته‌واوی فایلدارانی ئاشکرابوو و نائاشکرای نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی یه‌کیه‌تیی و نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی و بنکرده‌یه‌تیی هه‌موو حیزبه‌کانی دیکه‌ و نێو هه‌موو سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسیی و ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، که‌ ملقه‌وی ملقه‌وی و که‌ته‌ که‌ته‌ و تێر و ته‌سه‌ل له‌ کوردستان و ناکوردستاندا ته‌راتێن ده‌که‌ن، ده‌بوو و ده‌بێ بخرێنه‌ به‌رده‌م گه‌ل و له‌ دادگایه‌کی گه‌لێردا و گه‌ل بڕیاری به‌خشین یا نه‌به‌خشین و سزادانیان بدات.                                                                                                                           

ئه‌و مافی خه‌ڵک و کۆمه‌ڵ و خاک و نه‌ته‌وه‌ و وڵات و گه‌ل و مافه‌ گشتییه‌، نه‌ک هه‌ر ئێستا و ئه‌مڕۆ و ئه‌و فایلدارانه‌، به‌ڵکه‌ حه‌قوایه‌ هێزی گه‌ڕانه‌دواوه‌ و ئاوڕدانه‌وه‌ له‌ ڕابوردوو و خوێندنه‌وه‌ی هه‌رچی تاوانباران و ئه‌و جۆره‌ تاوانانه‌ی چه‌ندین ساڵه‌ی پێشوویشی هه‌بێت، بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵک بتوانێت جیاوازیی له‌ نێوان تاوانبار و بێتاوان و ناپاک و پاک و سیخوڕ و شۆڕشگێڕ و جاش و پێشمه‌رگه‌دا بکات و مه‌رزی نێوان ئه‌وانه‌ کاڵ نه‌بێته‌وه‌ یا وه‌ک ئێستا هه‌ر به‌ ته‌واوی نه‌سڕێته‌وه‌.                  ئه‌وانه‌ی به‌خشران فایلداره‌ ئاشکراکان بوون و دووری و جیاوازیی نیوان فایلداری ئاشکرا و فایلداری نائاشکرای ته‌نانه‌ت نێو‌ هۆڵی خڕبوونه‌وه‌که‌یش،‌ ڕه‌نگه‌ هه‌ر ته‌نیا چه‌ند میترێک بووبێت یا دیوان و سه‌کۆی گوتاردان و به‌ڕێوه‌بردنی خڕبوونه‌وه‌که‌ بووبێت[1]! خه‌ڵک مافی خۆیه‌تی بپرسێت: ئاخۆ چه‌ندین فایلداری دیکه‌ی نائاشکرا له‌ نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسی کوردستان و سه‌رکرده‌یه‌تیی حیزبه‌کانی کوردستاندا هه‌ن و بۆ ئاشکرا ناکرێن که‌ی ئاشکرا ده‌بن؟  خه‌ڵکی کورد ده‌بوو و ده‌بێ ئه‌و پرسیارانه‌ی هه‌موو ڕۆژ کردبا و بکا، تا ڕاده‌ی  هه‌راسان و که‌رکڕدنی ده‌سه‌ڵاتدارانی وڵاته‌که‌ی.                                                                                                         

27-1-2007

---

 [1]مامۆستاعه‌لائه‌ددین سه‌ججادی له‌ لاپه‌ڕه‌ 187-188ی به‌رگی یه‌که‌می، (ڕشته‌ی مراواری)یه‌که‌یدا ده‌نووسێت:"جارێک (مفتی زه‌هاوی)  له‌ به‌غدا لای والی داده‌نیشێ و له‌ ته‌نیشتیه‌وه‌ ئه‌بێ و سه‌رینێک له‌ به‌ینیانا ئه‌بێ. له‌و وه‌خته‌دا یه‌کێک له‌ کورده‌ فه‌یلییه‌کان ئه‌به‌نه‌ لای والی و والی زۆر تووڕه‌ ئه‌بێ و ئه‌ڵێ: بریا ئه‌مزانی به‌ینی کورد و که‌ر چه‌نده‌؟ خێرا(مفتی زه‌هاوی هه‌ڵئه‌داتێ ئه‌ڵێ: ته‌نها سه‌رینێکه‌! والی که‌ لا ئه‌کاته‌وه‌ زۆر شه‌رمه‌زار ئه‌بێ و داوای لێبوردنی لێ ئه‌کا".                                                                                                                                              

 پیاوێکی خه‌ڵکی عه‌ره‌بستانی سعوودی و یه‌کێکی مسری له‌ شوێنێکدا تووشی یه‌کتر ده‌بن. سعوودییه‌که‌ له‌ مسرییه‌که‌ ده‌پرسێت: بۆ ناشتا(نانی به‌یانی) ئێوه‌ چ ده‌خۆن؟ مسرییه‌که‌ ده‌ڵێ: پاقله‌. سعوودییه‌که‌ ده‌ڵێ: ئه‌ی بۆ فراڤین(نانی نیوه‌ڕۆ) چ ده‌خۆن؟ مسرییه‌که‌ ده‌ڵێ: پاقله‌. سعوودییه‌که‌ ده‌ڵێ: باشه‌ ئه‌وه‌ به‌یانی پاقله‌ ده‌خؤن و نیوه‌ڕۆ پاقله‌ ده‌خۆن، ئه‌دی بۆ شیو(نانی ئێواره‌) چ ده‌خۆن؟ مسرییه‌که‌ هه‌مدیس ده‌ڵێ: پاقله‌. سعودییه‌که‌ ده‌ڵێ: باشه‌ ئێوه‌ چی له‌ ئاژه‌ڵتان جودا ده‌کاته‌وه‌؟ مسرییه‌که‌ ده‌ڵێ: زه‌ریای سوور.                                                                                                                            

فایلداره‌ ئاشکراکان

فایلداره‌ ئاشکراکان

ئه‌مجه‌د شاکه‌لی

ڕۆژانی 7-8 مانگی یه‌که‌می ساڵی 2007 یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان، خڕبوونه‌وه‌یه‌کی به‌ نێوی "پلینیۆم" به‌ سه‌رۆکایه‌تیی جه‌لال تاڵه‌بانی، سکرتێری گشتیی یه‌کیه‌تیی، له‌  قه‌ڵاچوالان(سلێمانی) ساز کرد. ئه‌و خڕبوونه‌وه‌یه‌ بۆ هه‌ر مه‌به‌ستێک ساز کرابێت، کارێکی که‌ ئه‌نجامی دا، به‌ فه‌رمی و به‌ ئاشکرا لابردنی تۆمه‌تی سیخوڕیی له‌سه‌ر و لێخۆشبوون بوو له‌ جه‌ند ئه‌ندامیکی سه‌رکرده‌یه‌تیی یه‌کیه‌تیی، که‌ به‌ فایلدار ناسرابوون. ئه‌و که‌سانه‌: سه‌عدی پیره‌، شاڵاوی عه‌لی عه‌سکه‌ری، مسته‌فا چاوڕه‌ش و ئاسۆ ئه‌ڵمانی بوون. ئه‌وه‌ی له‌و خڕبوونه‌وه‌یه‌دا ئه‌نجام درا بێجگه‌ له‌ گاڵته‌جاڕی و خۆڵکردنه‌ نێو چاوی خه‌ڵک زیاتر شتێکی دیکه‌ نه‌بوو، چونکه‌:                                                                                

1. ئه‌و فایلدارانه‌، که‌ به‌ حیساب له‌و جڤینه‌دا له‌ تاوانه‌کانیان خۆش بوون، ته‌واوی ئه‌و ماوه‌یه‌ی که‌ تۆمه‌ته‌که‌یشیان له‌ سه‌ر بوو، هه‌رگیز له‌ ده‌رێی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی نه‌بوونه‌ و به‌رده‌وامیش کاره‌ حیزبی و  کارگێرییه‌ فه‌رمی و سیاسییه‌کانی خۆیان وه‌ک ئه‌ندامگه‌لێکی یه‌کیه‌تیی هه‌ڵسووڕاندووه‌‌. هه‌ر بۆ نموونه‌، سه‌عدی پیره‌، که‌ به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی هه‌ولێری یه‌کیه‌تییه‌، پێشتریش هه‌روا بووه‌ و مسته‌فا چاوڕه‌ش، که‌ سه‌رکرده‌یه‌کی له‌شکریی یه‌کیه‌تییه‌، پێشتریش هه‌روا بووه‌ و شاڵاوی عه‌لی عه‌سکه‌ریییش، به‌رپرسی پاساوه‌نانی کارگه‌که‌ی تاسلووجه‌یه‌، که‌ پاسه‌وانه‌کانی چه‌ندین کارگه‌ریان دایه‌ به‌ر گولله‌، که‌واته‌ به‌ نه‌به‌خشراوی و به‌ به‌خشراوی، ئه‌وانه‌ به‌شێک بوونه‌ له‌ ده‌سگه‌کانی  یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی و لێی جوێ نه‌بوونه‌ته‌وه‌ و کاری خۆیانیش به‌ ته‌واوی هه‌ر کردووه‌.                                                  

2. فایلدارانی نێو یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی، ته‌نێ ئه‌و چوار که‌سه‌ نه‌بوونه‌ و نین، به‌ڵکه‌ ده‌یان و سه‌دانی وه‌ک ئه‌وانه‌ و له‌وانه‌ زه‌لامتر له‌ نێو ئه‌و حیزبه‌دا هه‌بوونه‌ و هه‌ن. ڕه‌نگه‌ ئه‌و چوار که‌سه‌ له‌ بێبه‌ختی و چاره‌ڕه‌شیی خۆیان، وه‌ک به‌ختیاران و زوووه‌خۆکه‌وتووانی دیکه‌، فریا نه‌که‌وتبن له‌ کاتی فڕکان فڕکانه‌که‌دا فایله‌کانیان وه‌شێرن تا به‌و ئه‌نجامه‌ نه‌گات. یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی، بۆ ئاشکرانه‌کردن و داپۆشین و له‌ ڕاستیشدا بۆ به‌خشینی فایل و فایلدارانی دیکه‌ی نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی حیزبه‌که‌یان، ئه‌و شانۆییه‌یان‌ ئه‌نجام دا و به‌ ده‌رکردنی بڕیاری به‌خشین له‌و فایلدارانه‌، سه‌رانی یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کارێکی وایان کرد، که‌ ئیدی باسوخواسی فایل و فایلداریی، ئه‌گه‌ر جاروبار له‌ خه‌ڵکانێکی لاسار و بڕێک چه‌مووشی نێو حیزبه‌که‌یانه‌وه‌ هاتبێته‌ گۆڕێ، به‌ ته‌واوی داخرێت و بپێچرێته‌وه‌ و خه‌ڵکانی له‌و جۆره‌یش ده‌مکوتکرێن.                                                                                                                   

3. جه‌لال تاڵه‌بانی، که‌ بۆ له‌ سێداره‌دانی سه‌رانی ڕێژیمی به‌عسی عیراق، قایل نه‌ده‌بوو بڕیاره‌که‌ مۆر بکات و بیانوویشی بۆ ئه‌وه‌ هه‌میشه‌ ئه‌وه‌ بوو، که‌ ئه‌و پیاوێکی قانوونییه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ وه‌ها کارێک ناکات. هه‌ر له‌و قانوونه‌ی، که‌ جه‌لال تاڵه‌بانی پێش پتر له‌ په‌نجا و چه‌ند ساڵ خوێندوویه‌تی و له‌ هه‌موو قانوونێکی ئه‌م جیهانه‌دا باسی ئه‌وه‌ ده‌کرێت، که‌ شتێک هه‌یه‌ پێی ده‌گوترێ"مافی گشتی" یا "مافی خه‌ڵک" یا "مافی کۆمه‌ل". به‌ گوێره‌ی ئه‌وه‌، هه‌موو تاوانێک له‌ جۆری  سیخوڕی بۆ بێگانه‌ و خزمه‌تکردن به‌ دوژمن، ده‌که‌ونه‌ چوارچێوه‌ی ناپاکی و خیانه‌ته‌وه‌، له‌ وڵات و گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ و خاک و خه‌ڵک و کۆمه‌ڵ. ئه‌و تاوانه‌ی ئه‌و فایلدارانه‌ ئه‌نجامیان داوه‌، تاوانێکه‌ ڕێک ده‌که‌وێته‌ ئه‌و چوارچێوه‌یه‌وه‌ و تاوانێک نییه‌ ته‌نیا به‌رانبه‌ر یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی کوردستان کرابێت. ئه‌وانه‌ که‌ سیخوڕییان کردووه، بۆ لایه‌نێک و ده‌سه‌ڵاتێکیان کردووه‌، که‌ حوکوومه‌تی عیراق بووه‌ و حوکوومه‌تی عیراقیش ته‌نیا دژ به‌ یه‌کیه‌تیی نیشتمانیی نه‌بووه‌، به‌ڵکه‌ بێجگه‌ له‌‌وانه‌ی له‌ خزمه‌تیدا بوونه‌‌ وه‌ک جاشه‌ کورده‌کان و سیخوڕان و خه‌ڵکانی خۆفرۆش، ئیدی دژی ته‌واوی خه‌ڵکانی نابه‌عسی ‌ کوردستان و چه‌پ و شیعه‌ی عیراق بووه‌. بۆیه‌ نه‌ یه‌کیه‌تیی نیشتمانی و نه‌ جه‌لال تاڵه‌بانی و نه‌ هیچ سه‌رکردیه‌کی دیکه‌، مافی ئه‌وه‌یان نه‌بووه‌ و نییه‌، بڕیاری لێخۆشبوون بۆ ئه‌و فایلدارانه‌‌ ده‌رکه‌ن، به‌ڵکه‌ ئه‌وانه‌ و ته‌واوی فایلدارانی ئاشکرابوو و نائاشکرای نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی یه‌کیه‌تیی و نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی و بنکرده‌یه‌تیی هه‌موو حیزبه‌کانی دیکه‌ و نێو هه‌موو سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسیی و ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، که‌ ملقه‌وی ملقه‌وی و که‌ته‌ که‌ته‌ و تێر و ته‌سه‌ل له‌ کوردستان و ناکوردستاندا ته‌راتێن ده‌که‌ن، ده‌بوو و ده‌بێ بخرێنه‌ به‌رده‌م گه‌ل و له‌ دادگایه‌کی گه‌لێردا و گه‌ل بڕیاری به‌خشین یا نه‌به‌خشین و سزادانیان بدات.                                                                                                                           

ئه‌و مافی خه‌ڵک و کۆمه‌ڵ و خاک و نه‌ته‌وه‌ و وڵات و گه‌ل و مافه‌ گشتییه‌، نه‌ک هه‌ر ئێستا و ئه‌مڕۆ و ئه‌و فایلدارانه‌، به‌ڵکه‌ حه‌قوایه‌ هێزی گه‌ڕانه‌دواوه‌ و ئاوڕدانه‌وه‌ له‌ ڕابوردوو و خوێندنه‌وه‌ی هه‌رچی تاوانباران و ئه‌و جۆره‌ تاوانانه‌ی چه‌ندین ساڵه‌ی پێشوویشی هه‌بێت، بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵک بتوانێت جیاوازیی له‌ نێوان تاوانبار و بێتاوان و ناپاک و پاک و سیخوڕ و شۆڕشگێڕ و جاش و پێشمه‌رگه‌دا بکات و مه‌رزی  نێوان ئه‌وانه‌ کاڵ نه‌بێته‌وه‌ یا وه‌ک ئێستا هه‌ر به‌ ته‌واوی نه‌سڕێته‌وه‌ .                                          

 ئه‌وانه‌ی به‌خشران فایلداره‌ ئاشکراکان بوون و دووری و جیاوازیی نیوان فایلداری ئاشکرا و فایلداری نائاشکرای ته‌نانه‌ت نێو‌ هۆڵی خڕبوونه‌وه‌که‌یش،‌ ڕه‌نگه‌ هه‌ر ته‌نیا چه‌ند میترێک بووبێت یا دیوان و سه‌کۆی گوتاردان و به‌ڕێوه‌بردنی خڕبوونه‌وه‌که‌ بووبێت[1]! خه‌ڵک مافی خۆیه‌تی بپرسێت: ئاخۆ چه‌ندین فایلداری دیکه‌ی نائاشکرا له‌ نێو سه‌رکرده‌یه‌تیی سیاسی کوردستان و سه‌رکرده‌یه‌تیی حیزبه‌کانی کوردستاندا هه‌ن و بۆ ئاشکرا ناکرێن که‌ی ئاشکرا ده‌بن؟  خه‌ڵکی کورد ده‌بوو و ده‌بێ ئه‌و پرسیارانه‌ی هه‌موو ڕۆژ کردبا و بکا، تا ڕاده‌ی  هه‌راسان و که‌رکڕدنی ده‌سه‌ڵاتدارانی وڵاته‌که‌ی.                                                                                                         

27-1-2007

---

 [1]مامۆستاعه‌لائه‌ددین سه‌ججادی له‌ لاپه‌ڕه‌ 187-188ی به‌رگی یه‌که‌می، (ڕشته‌ی مراواری)یه‌که‌یدا ده‌نووسێت:"جارێک (مفتی زه‌هاوی)  له‌ به‌غدا لای والی داده‌نیشێ و له‌ ته‌نیشتیه‌وه‌ ئه‌بێ و سه‌رینێک له‌ به‌ینیانا ئه‌بێ. له‌و وه‌خته‌دا یه‌کێک له‌ کورده‌ فه‌یلییه‌کان ئه‌به‌نه‌ لای والی و والی زۆر تووڕه‌ ئه‌بێ و ئه‌ڵێ: بریا ئه‌مزانی به‌ینی کورد و که‌ر چه‌نده‌؟ خێرا(مفتی زه‌هاوی هه‌ڵئه‌داتێ ئه‌ڵێ: ته‌نها سه‌رینێکه‌! والی که‌ لا ئه‌کاته‌وه‌ زۆر شه‌رمه‌زار ئه‌بێ و داوای لێبوردنی لێ ئه‌کا".                                                                                                                     

 پیاوێکی خه‌ڵکی عه‌ره‌بستانی سعوودی و یه‌کێکی مسری له‌ شوێنێکدا تووشی یه‌کتر ده‌بن. سعوودییه‌که‌ له‌ مسرییه‌که‌ ده‌پرسێت: بۆ ناشتا(نانی به‌یانی) ئێوه‌ چ ده‌خۆن؟ مسرییه‌که‌ ده‌ڵێ: پاقله‌. سعوودییه‌که‌ ده‌ڵێ: ئه‌ی بۆ فراڤین(نانی نیوه‌ڕۆ) چ ده‌خۆن؟ مسرییه‌که‌ ده‌ڵێ: پاقله‌. سعوودییه‌که‌ ده‌ڵێ: باشه‌ ئه‌وه‌ به‌یانی پاقله‌ ده‌خؤن و نیوه‌ڕۆ پاقله‌ ده‌خۆن، ئه‌دی بۆ شیو(نانی ئێواره‌) چ ده‌خۆن؟ مسرییه‌که‌ هه‌مدیس ده‌ڵێ: پاقله‌. سعودییه‌که‌ ده‌ڵێ: باشه‌ ئێوه‌ چی له‌ ئاژه‌ڵتان جودا ده‌کاته‌وه‌؟ مسرییه‌که‌ ده‌ڵێ: زه‌ریای سوور.